![Open Doors Day at the European Institutions](https://state-of-the-union.ec.europa.eu/sites/default/files/styles/oe_theme_medium_no_crop/public/media_avportal_thumbnails/ShwU4eygAtzPIi3tUb5qVab-Ui0jRbcquliz9ZQ7FWg.jpg?itok=3lSG78cq)
W latach 2022–2023 Komisja nadal zgodnie ze swoją misją czuwała nad przestrzeganiem traktatów. Najważniejsze tematy w dziedzinie obrony demokracji i budowania silnej i odpornej Europy to:
- utrzymanie praworządności i zwalczanie korupcji
- propagowanie nowych form zaangażowania demokratycznego
- budowanie Unii równości
- zwiększenie odporności i ochrona obywateli UE
- walka z pandemią COVID-19 i budowanie Unii Zdrowotnej
- budowa zrównoważonego i sprawiedliwego systemu migracyjnego
- akcje humanitarne
Utrzymanie praworządności i zwalczanie korupcji
Wojna Rosji przeciwko Ukrainie przypomina nam, że nadal musimy bronić demokracji i swobód, które z trudem sobie wywalczyliśmy. Każde pokolenie Europejczyków musi pomagać w budowaniu odporności demokracji europejskiej i w odnawianiu obietnicy pokoju w Europie.
Praworządność – wolność, sprawiedliwość, równość
Praworządność to fundament naszej Unii. W rocznym sprawozdaniu na temat praworządności monitorowane są istotne zmiany – zarówno pozytywne, jak i negatywne – stanu praworządności w państwach członkowskich.
Sprawozdanie z 2023 r. dowodzi pozytywnej tendencji, a jednocześnie potwierdza, że pełna realizacja niektórych reform wymaga więcej czasu.
![Infographic showing 65% of the 2022 recommendations were addressed by the Member States](/sites/default/files/2023-09/1_The%20rule%20of%20law%20%E2%80%94%20freedom%2C%20fairness%2C%20equality_PL.png)
Skuteczna polityka antykorupcyjna
W maju 2023 r. Komisja podjęła zdecydowane działania dotyczące zwalczania korupcji w UE oraz harmonizacji przepisów UE w zakresie definicji przestępstw korupcyjnych oraz kar za nie. Ich celem jest:
- stworzenie wysokich standardów zwalczania pełnego zakresu przestępstw korupcyjnych
- poprawa egzekwowania przepisów
- utworzenie w państwach członkowskich struktur skuteczniej zapobiegających korupcji.
Komisja zaproponowała również nowy specjalny system sankcji przeciwko poważnym aktom korupcji na całym świecie.
![Infographic on EU Anti corruption policies](/sites/default/files/2023-09/2_Effective%20anti-corruption%20policies_PL.png)
Polityka antykorupcyjna jest zasadniczym elementem środowiska sprzyjającego praworządności. Inne elementy to:
- poszanowanie niezależności sądów
- wolne i pluralistyczne media
- przejrzysta administracja publiczna o wysokiej jakości
- wolne i aktywne społeczeństwo obywatelskie.
Międzyinstytucjonalny organ ds. etyki
W czerwcu 2023 r. Komisja zaproponowała utworzenie międzyinstytucjonalnego organu ds. etyki. Wdrożone mają zostać wspólne normy etycznego postępowania obowiązujące członków instytucji unijnych. Wprowadzony zostanie również formalny mechanizm koordynacji działań i wymiany poglądów między instytucjami na temat wymogów etycznych.
Propagowanie nowych form zaangażowania demokratycznego
Zaangażowanie obywateli
Po zakończeniu Konferencji w sprawie przyszłości Europy – bezprecedensowego przedsięwzięcia w dziedzinie demokracji uczestniczącej – Komisja zaczęła działać na podstawie zaleceń obywateli.
W nowych panelach obywatelskich bierze udział około 150 losowo wybranych osób, które przedstawiają swoje opinie na temat niektórych ważnych inicjatyw Komisji. Nacisk kładzie się na młode pokolenie i jego kluczową rolę w kształtowaniu przyszłości.
![Infographic showing EU citizen engagement](/sites/default/files/2023-09/3_Citizen%E2%80%99s%20engagement_PL.png)
W nowych panelach obywatelskich bierze udział około 150 losowo wybranych osób, które przedstawiają swoje opinie na temat planowanych istotnych wniosków Komisji. Tematami, którymi panele zajęły się w 2023 r., były marnotrawienie żywności, światy wirtualne i mobilność edukacyjna.
Setna europejska inicjatywa obywatelska
18 kwietnia 2023 r. Komisja zarejestrowała setną inicjatywę wzywającą do połączenia wszystkich europejskich stolic siecią kolei dużej prędkości. Od czasu wprowadzenia europejskich inicjatyw obywatelskich w 2012 r. są one potężnym narzędziem demokracji uczestniczącej – pod przeróżnymi projektami zebrano ponad 17 mln podpisów.
Budowanie Unii równości
Komisja jest ciągle zaangażowana w budowanie społeczeństwa, w którym każdy ma równe szanse na pełny rozwój. Każdy musi mieć swobodę wyrażania siebie, swojej osobowości i poglądów oraz wyznawania swojej religii.
Równouprawnienie płci
W strategii na rzecz równouprawnienia płci na lata 2020–2025 podkreślono znaczenie wspierania społeczeństwa i gospodarki, które rozwijają się pomyślnie w duchu równości płci. W związku z tym przedstawiliśmy inicjatywy dotyczące:
- ochrony i wzmocnienia praw rodzin w sytuacjach transgranicznych
- skuteczniejszej realizacji zasady równego wynagrodzenia dla kobiet i mężczyzn za taką samą pracę lub pracę o takiej samej wartości, aby luka płacowa wreszcie wylądowała na śmietniku historii
- eliminowania przemocy ze względu na płeć.
![Infographic showing information on EU gender equality](/sites/default/files/2023-09/4_Gender%20Equality_PL.png)
W listopadzie 2022 r. postanowiliśmy opowiedzieć się za równością płci w zarządach spółek i przyjęliśmy przełomowe przepisy, zgodnie z którymi do 2026 r. co najmniej 40 proc. stanowisk dyrektorów niewykonawczych w spółkach giełdowych muszą zajmować osoby płci niedostatecznie reprezentowanej.
Walka z przemocą wobec kobiet
1 czerwca 2023 r. – siedem lat po przedłożeniu wniosku przez Komisję – UE wreszcie przystąpiła do konwencji stambulskiej o zapobieganiu i zwalczaniu przemocy wobec kobiet i przemocy domowej. Obecnie negocjujemy wprowadzenie do prawa UE minimalnych norm służących:
- kryminalizacji niektórych form przemocy ze względu na płeć
- poprawie dostępu do wymiaru sprawiedliwości oraz ochrony i wsparcia ofiar
- zapewnieniu koordynacji między odpowiednimi służbami
- zapobieganiu przestępstwom tego rodzaju.
Prawa osób LGBTIQ
Zgodnie z zapowiedzią w strategii na rzecz równości osób LGBTIQ na lata 2020–2025 w grudniu 2022 r. Komisja przedstawiła wniosek w sprawie wzmocnienia organów ds. równości. Celem jest zwalczanie dyskryminacji przez utworzenie minimalnych standardów dotyczących mandatu, uprawnień, zadań, zasobów i niezależności tych organów.
Zwalczanie rasizmu
W ramach unijnego planu działania przeciwko rasizmowi na lata 2020–2025 Komisja:
- mobilizowała państwa członkowskie do przyjęcia krajowych planów działania przeciwko rasizmowi do końca 2022 r.
- zachęcała państwa członkowskie do opracowania krajowych strategii zwalczania antysemityzmu
- oceniła krajowe ramy dotyczące Romów
- wyznaczyła nowego koordynatora ds. zwalczania nienawiści antymuzułmańskiej.
Pakiet na rzecz zatrudnienia osób z niepełnosprawnościami
Osoby z niepełnosprawnościami mają prawo do pełnego uczestnictwa we wszystkich aspektach życia, tak jak wszyscy inni. Pakiet na rzecz zatrudnienia osób z niepełnosprawnościami, przedstawiony we wrześniu 2022 r., wspiera państwa członkowskie w:
- promowaniu włączenia społecznego
- walce z ubóstwem
- zwiększaniu umiejętności i kompetencji osób z niepełnosprawnościami.
We wrześniu 2023 r. Komisja przedstawiła wniosek dotyczący wprowadzenia europejskiej karty osoby z niepełnosprawnością, która ma zapewnić transgraniczne uznawanie statusu niepełnosprawności. Ułatwi to osobom z niepełnosprawnością pobyty krótkoterminowe w innych państwach członkowskich dzięki temu, że w całej UE będą mieć taki sam dostęp do specjalnych warunków lub preferencyjnego traktowania w usługach jak w przypadku obywateli odwiedzanego państwa członkowskiego.
Zwiększenie odporności i ochrona obywateli UE
W ramach Europejskiej Unii Bezpieczeństwa UE jest zdecydowana chronić wszystkich swoich obywateli i przedsiębiorstwa, zarówno w internecie, jak i poza nim. Od lipca 2020 r. poczyniono znaczne postępy, wzmacniając cztery filary strategii.
![Infographic on resilience and protection of EU citizens](/sites/default/files/2023-09/5_Increasing%20resilience%20and%20protecting%20EU%20citizens_PL.png)
Od lipca 2020 r. poczyniono znaczne postępy, wzmacniając cztery filary strategii:
- eliminowanie podatności na zagrożenia
- zwiększanie cyberbezpieczeństwa
- wspieranie współpracy organów ścigania
- wspieranie odporności na zagrożenia hybrydowe.
Ponadto obowiązują już nowoczesne przepisy zabezpieczające fizyczne i cyfrowe aspekty sektorów infrastruktury krytycznej, w tym energii, transportu, zdrowia, przestrzeni kosmicznej, telekomunikacji i technologii cyfrowych.
Akt w sprawie cybersolidarności
Proponowany akt w sprawie cybersolidarności ma na celu wzmocnienie współpracy w ramach Unii w celu przeciwdziałania zagrożeniom cybernetycznym przez:
- poprawę wykrywania zagrożeń i zwiększanie świadomości
- zwiększenie gotowości podmiotów krytycznych
- zwiększenie zdolności w zakresie skoordynowanego zarządzania i reagowania kryzysowego we wszystkich państwach członkowskich.
Strategia UE na rzecz bezpieczeństwa morskiego
W marcu 2023 r. Komisja przedstawiła zaktualizowaną strategię UE na rzecz bezpieczeństwa morskiego, w której zaproponowano środki mające na celu zwiększenie bezpieczeństwa morskiego, w tym:
- ćwiczenia morskie na szczeblu UE
- udoskonalone operacje straży przybrzeżnej
- bardziej rygorystyczna kontrola bezpieczeństwa w portach UE w celu wspierania pogłębionej współpracy z partnerami (np. NATO) i ochrony opartego na zasadach porządku na morzu.
Strategia kosmiczna UE na rzecz bezpieczeństwa i obrony
W strategii kosmicznej UE na rzecz bezpieczeństwa i obrony uznaje się, że przestrzeń kosmiczna jest obszarem rywalizacji o strategicznym znaczeniu. Celem strategii jest:
- ochrona aktywów kosmicznych, np. satelitów
- udaremnianie wrogich działań (np. wywiadowczych) w przestrzeni kosmicznej
- wzmocnienie autonomii strategicznej.
![Visit of the College of the von der Leyen Commission to Sweden](https://state-of-the-union.ec.europa.eu/sites/default/files/styles/oe_theme_medium_no_crop/public/media_avportal_thumbnails/OwgZQXwEd9GRzYS0BvA754OQpdicKAjjmpAlXmqJ0Ow.jpg?itok=-naDQbo0)
Jest to pierwszy port kosmiczny na kontynencie UE. Został zainaugurowany w styczniu 2023 r. Umożliwia on wynoszenie na orbitę konstelacji małych satelitów, które zwiększają zdolności UE w zakresie obserwacji Ziemi i są ważnym narzędziem przeciwdziałania katastrofom klimatycznym i zagrożeniom militarnym w czasie rzeczywistym.
Poprawa odporności na klęski żywiołowe i katastrofy spowodowane przez człowieka
W ramach przygotowań do tego lata rezerwa rescEU przeznaczona do gaszenia pożarów podwoiła się i obecnie obejmuje 24 samoloty i 4 śmigłowce z 10 państw członkowskich. W 2023 r. UE zmobilizowała za pośrednictwem Unijnego Mechanizmu Ochrony Ludności setki strażaków, pojazdów i samolotów na potrzeby gaszenia masowych pożarów w Europie. Okazaliśmy również solidarność z naszymi partnerami międzynarodowymi, m.in. w Kanadzie. W 2022 r. Komisja opracowała również plan zapobiegania pożarom lasów.
W lutym 2023 r. Komisja przyjęła zalecenie i komunikat w sprawie ustanowienia wspólnych celów dotyczących zwiększenia odporności na klęski żywiołowe w zakresie ochrony ludności. Obejmują one sposoby lepszego przygotowania krajów europejskich na zagrożenia naturalne, w tym trzęsienia ziemi, powodzie i pożary lasów.
![Visit of Ursula von der Leyen, President of the European Commission, to Cesena, Italy](https://state-of-the-union.ec.europa.eu/sites/default/files/styles/oe_theme_medium_no_crop/public/media_avportal_thumbnails/yJejvUB8kZJ4sfeerFB_ayrEl3DqR1hmZssyYvcEWsQ.jpg?itok=H-64nmKb)
Przewodnicząca Ursula von der Leyen odwiedziła dotknięte powodzią obszary włoskiego regionu Emilia-Romania, aby na własne oczy zobaczyć ofiarność i solidarność setek działających tam wolontariuszy. Wiele osób wzięło urlop, żeby pomóc w porządkowaniu terenu i pomagać w odbudowie tym, którzy stracili dach nad głową albo źródło utrzymania.
Walka z pandemią i budowanie Unii Zdrowotnej
COVID-19
5 maja 2023 r. oficjalnie przestał obowiązywać stan zagrożenia epidemiologicznego na świecie w związku z COVID-19. Pokonaliśmy ten bezprecedensowy kryzys dzięki silnemu duchowi odporności, solidarności i koordynacji oraz głębokiemu zaufaniu do nauki i innowacji, wspartych znacznymi inwestycjami.
Unijna strategia dotycząca szczepionek
Unijna strategia dotycząca szczepionek przyniosła imponujące wyniki – ponad 70 proc. ludności UE zaszczepiło się w pełni przeciwko COVID-19.
Powstała sieć EU FAB (unijna sieć producentów szczepionek na wypadek przyszłych stanów zagrożenia zdrowia) o zdolności produkcyjnej 500–700 mln dawek szczepionki rocznie. Dzięki niej możemy zapewnić szybką dostępność szczepionek w razie ewentualnych kryzysów w przyszłości. Nadal chcemy, aby szczepionki były dostępne we wszystkich częściach świata. Od grudnia 2020 r. wyeksportowano do 168 krajów prawie 2,5 mld dawek szczepionek przeciwko COVID-19.
![Infographic on overcoming COVID-19 in the EU](/sites/default/files/2023-09/6_COVID-19_PL.png)
- Ponad 70 proc. ludności UE jest w pełni zaszczepiona przeciwko COVID-19
- W przypadku kryzysu w przyszłości możliwe jest wyprodukowanie od 500 do 700 mln dawek szczepionek rocznie
- Od grudnia 2020 r. wyeksportowano do 168 krajów prawie 2,5 mld dawek szczepionek przeciwko COVID-19
Unijne cyfrowe zaświadczenie COVID
Dzięki unijnemu cyfrowemu zaświadczeniu COVID w sytuacji, gdy państwa członkowskie wprowadzały ograniczenia w przemieszczaniu się podczas pandemii, obywatele mogli podróżować swobodnie i bezpiecznie w całej Unii Europejskiej. Od czasu jego powstania w 2021 r. w UE wydano ponad 2,3 mld zaświadczeń. Opierając się na sukcesie zaświadczenia, w czerwcu 2023 r. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) wykorzystała unijny system cyfrowych zaświadczeń COVID-19, aby stworzyć ogólnoświatowy system ochrony przed obecnymi i przyszłymi zagrożeniami dla zdrowia.
Europejska Unia Zdrowotna
W ubiegłym roku kontynuowano prace nad stworzeniem silnej Europejskiej Unii Zdrowotnej, aby lepiej chronić zdrowie naszych obywateli. Umożliwia ona UE i jej państwom członkowskim poprawić zapobieganie przyszłym pandemiom i reagowanie na nie oraz poprawić odporność europejskich systemów opieki zdrowotnej.
Plan walki z rakiem
W 2020 r. w UE odnotowano ponad 2,7 mln chorób nowotworowych i 1,3 mln ofiar śmiertelnych. Plan walki z rakiem jest najbardziej kompleksową inicjatywą UE dotyczącą raka i jest hojnie finansowany – budżet wynosi 4 mld euro. W ramach planu we wrześniu 2022 r. wprowadzono nowe, oparte na podstawach naukowych podejście do badań przesiewowych w kierunku nowotworów, a w 2023 r. uruchomiono europejską inicjatywę dotyczącą obrazowania raka, wykorzystując potencjał danych i technologii cyfrowych do lepszego wykrywania nowotworów i przeciwdziałania im.
![Infographic showing information on the EU's cancer plan](/sites/default/files/2023-09/7_European%20Health%20Union_PL.png)
- Ponad 2,7 mln chorób nowotworowych w 2020 r.
- 1,3 mln ofiar śmiertelnych w UE w 2020 r.
- 4 mld euro na plan walki z rakiem
Zmiany w przepisach farmaceutycznych
W kwietniu 2023 r. do Europejskiej Unii Zdrowotnej dodano kluczowy filar – największą od dwudziestu lat nowelizację przepisów farmaceutycznych. Celem jest stworzenie jednolitego rynku leków dzięki większej dostępności i przystępności cenowej leków, a jednocześnie zwiększenie innowacyjności i konkurencyjności unijnego przemysłu farmaceutycznego.
Pierwsze w UE kompleksowe podejście do zdrowia psychicznego
Pierwsze w UE kompleksowe podejście do zdrowia psychicznego przedstawiono w czerwcu 2023 r. Odzwierciedla ono zalecenia zaproponowane przez obywateli w ramach Konferencji w sprawie przyszłości Europy i stanowi odpowiedź na apele Parlamentu Europejskiego o intensywniejsze działania w zakresie zdrowia psychicznego. Przedstawiono w nim działania propagujące dobre zdrowie psychiczne, ze szczególnym uwzględnieniem dzieci i młodzieży. Komisja będzie wspierać państwa członkowskie w stawianiu ludzi i ich zdrowia psychicznego na pierwszym miejscu, poświęcając temu zagadnieniu 20 inicjatyw przewodnich i 1,2 mld euro z funduszy UE.
Budowa zrównoważonego i sprawiedliwego systemu migracyjnego
W ramach nowego paktu o migracji i azylu Komisja dąży do wzmocnienia i integracji kluczowych polityk UE w dziedzinie migracji, azylu i zarządzania granicami. Negocjowane obecnie porozumienie w sprawie pełnego zestawu reform w dziedzinie azylu i migracji ma zasadnicze znaczenie.
Przeciwdziałanie handlowi ludźmi
19 grudnia 2022 r. Komisja zaproponowała wzmocnienie przepisów w zakresie przeciwdziałania handlowi ludźmi.
Zaktualizowane przepisy ułatwią organom ścigania i organom sądowym prowadzenie śledztw i ściganie nowych form wykorzystywania oraz pomogą identyfikować i wspierać ofiary.
![Infographic on EUs prevention and combatting of human trafficking](/sites/default/files/2023-09/8_Preventing%20and%20combatting%20human%20trafficking_PL.png)
Każdego roku w UE ponad 7 tys. osób pada ofiarą handlu ludźmi. Większość ofiar to kobiety i dziewczęta, ale rośnie również odsetek mężczyzn, szczególnie w przypadku wyzysku pracowników.
Migracja wykwalifikowanych pracowników
Rozwój legalnych dróg migracji przyczynia się do ograniczenia migracji nieuregulowanej i może wywierać korzystny wpływ na gospodarki europejskie. W związku z tym Komisja zainaugurowała w październiku 2022 r. pierwszą ogólnounijną platformę, której celem jest zwiększenie atrakcyjności UE dla obywateli państw trzecich poszukujących pracy w Unii. Ułatwi ona pracodawcom w UE znajdowanie potrzebnych im talentów i zapewnianie godnych warunków pracy.
Ponadto w styczniu 2023 r. Komisja uruchomiła platformę migracji pracowników, która ma sprzyjać przybywaniu do UE wykwalifikowanych pracowników z krajów trzecich. Platforma pozwoli zarządzać ich napływem i kierować ich tam, gdzie ich umiejętności są potrzebne.
Akcje humanitarne
Komisja udziela bezprecedensowego wsparcia Ukrainie, ale nie zapomina również o potrzebach humanitarnych na całym świecie. Pomagamy wszystkim tym, którzy najbardziej tego potrzebują. W ubiegłym roku skala potrzeb humanitarnych, i tak już rekordowo wysoka, nadal rosła na całym świecie. Państwa członkowskie wraz z Komisją zapowiedziały na 2023 r. wstępne finansowanie pomocy humanitarnej w wysokości 8,4 mld euro jako namacalny wyraz globalnej solidarności i wiodącej roli UE w działaniach humanitarnych.
Przewodnicząca Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen i szwedzka prezydencja Rady UE wspólnie zorganizowały międzynarodową konferencję darczyńców na rzecz ofiar trzęsienia ziemi. Całkowita kwota zobowiązań podjętych na tej konferencji wyniosła prawie 7 mld euro, z czego 6,05 mld euro w formie dotacji i pożyczek dla Turcji oraz 911 mln euro w formie dotacji dla Syrii.
W czerwcu 2023 r. UE była gospodarzem siódmej brukselskiej konferencji w sprawie przyszłości Syrii i regionu, na której zadeklarowano pomoc w wysokości 5,6 mld euro. Na konferencji ponownie wyrażono poparcie UE i społeczności międzynarodowej dla Syryjczyków, uchodźców z tego kraju i przyjmujących ich społeczności w krajach sąsiadujących.
UE i Kanada wspólnie zorganizowały międzynarodową konferencję solidarności z uchodźcami i migrantami z Wenezueli oraz państwami i społecznościami przyjmującymi ich. Skupiono się w jej ramach na znaczeniu koordynacji powiązanych działań humanitarnych, rozwojowych i stabilizacyjnych.
W reakcji na wojnę, która wybuchła w kwietniu 2023 r. w Sudanie, UE w czerwcu 2023 r. uzupełniła swoje początkowe finansowanie humanitarne w wysokości 73 mln euro dodatkową kwotą 60 mln euro. UE uruchomiła również humanitarny most powietrzny do Sudanu i sąsiedniego Czadu, aby dostarczyć do tych krajów artykuły ratujące życie.
W listopadzie 2022 r. uruchomiono humanitarny most powietrzny do Burkina Faso. Umożliwił on dostarczanie żywności i podstawowych artykułów setkom tysięcy osób zagrożonych głodem na obszarach objętych blokadą.
W marcu 2023 r. UE uruchomiła humanitarny most powietrzny do Gomy. Przy wsparciu Francji dostarczono nim m.in. produkty medyczne i żywność.
Aby ułatwić dostarczanie pomocy ratującej życie, od sierpnia 2021 r. UE zorganizowała 29 towarowych lotów humanitarnych do Afganistanu; ostatni z nich odbył się 24 maja 2023 r.
W lutym 2023 r. za pośrednictwem Unijnego Mechanizmu Ochrony Ludności UE koordynowała akcję wysłania ponad 250 strażaków z UE do Chile, a także ekspertów ds. koordynacji i personelu medycznego. Również Kanada otrzymała natychmiastową pomoc w walce z najpoważniejszymi pożarami roślinności w ostatniej dekadzie.