Κυριότερα επιτεύγματα
Την περασμένη χρονιά επιτύχαμε πολλά με τη συνεργασία μας. Επιδείξαμε ανθεκτικότητα, ευελιξία και όραμα για τη διασφάλιση της ευημερίας της Ευρώπης
- τονώνοντας την ενεργειακή μας ανεξαρτησία μέσω του REPowerEU και αντιμετωπίζοντας τον ενεργειακό πόλεμο της Ρωσίας ενάντια στην οικονομία της ΕΕ
- επιταχύνοντας την πράσινη μετάβαση
- ενισχύοντας τη θέση της ΕΕ στον αγώνα δρόμου για μηδενικές καθαρές εκπομπές μέσω του βιομηχανικού σχεδίου της Πράσινης Συμφωνίας
- διαμορφώνοντας έναν ανθρωποκεντρικό ψηφιακό μετασχηματισμό στην Ευρώπη
- προωθώντας ευρωπαϊκές αξίες και συμφέροντα μέσω των επενδύσεων της Global Gateway σε όλο τον κόσμο
- ενισχύοντας την ενιαία αγορά και την κοινωνική οικονομία της αγοράς
- τονώνοντας την ανταγωνιστικότητά μας με τη στήριξη του NextGenerationEU
Η ανάκτηση της ενεργειακής μας ανεξαρτησίας
Η Ρωσία, εργαλειοποιώντας τον ενεργειακό εφοδιασμό, δεν εξαπέλυσε πόλεμο μόνο κατά της Ουκρανίας αλλά και κατά της οικονομίας της Ευρώπης. Με το σχέδιο REPowerEU, τερματίζουμε την εξάρτησή μας από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα, ανακτούμε και διασφαλίζουμε τη μακροπρόθεσμη, βιώσιμη ενεργειακή ανεξαρτησία της Ευρώπης.
Η ευρωπαϊκή αυτή προσπάθεια βασίστηκε στην ενότητα. Τα κράτη μέλη συνεργάστηκαν για να διασφαλίσουν ότι κάθε χώρα διαθέτει επαρκή εφοδιασμό με φυσικό αέριο, ενώ η ΕΕ κατέβαλε προσπάθειες για να διαφοροποιήσει τον ενεργειακό της εφοδιασμό σε προσιτές τιμές.
- 70 δισ. κυβικά μέτρα ρωσικού αερίου αγωγών αντικαταστάθηκαν κατά τους πρώτους 8 μήνες του πολέμου
- οι εισαγωγές ρωσικού άνθρακα σταμάτησαν και μειώθηκαν δραστικά οι εισαγωγές ρωσικού πετρελαίου
- η πληρότητα της αποθήκευσης φυσικού αερίου στην Ευρώπη έφτασε σε επίπεδα ρεκόρ, επιτυγχάνοντας ποσοστό μεγαλύτερο του 95 %
- εξοικονομήσαμε ενέργεια και μειώσαμε την κατανάλωση αερίου κατά 18 % από τον Αύγουστο του 2022 έως τον Μάρτιο του 2023
Ενεργειακή πλατφόρμα της ΕΕ
Η Επιτροπή δημιούργησε επίσης την ενεργειακή πλατφόρμα της ΕΕ για την οργάνωση της πρώτης από κοινού αγοράς φυσικού αερίου για τα κράτη μέλη, μαζί με τη Γεωργία, τη Μολδαβία, την Ουκρανία και τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων. Αυτή η από κοινού αγορά μας επέτρεψε, για πρώτη φορά, να χρησιμοποιήσουμε το συλλογικό μας εκτόπισμα σε πολιτικό επίπεδο και σε επίπεδο αγορών για να ενισχύσουμε τη διαπραγματευτική μας δύναμη και να εξασφαλίσουμε τον εφοδιασμό σε φυσικό αέριο και ΥΦΑ μέσω της συγκέντρωσης της ζήτησης και της προσέλκυσης προμηθευτών.
Επιτάχυνση της πράσινης μετάβασης και προστασία της φύσης
Ως βασικός πυλώνας του REPower EU, οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας σημείωσαν σημαντική πρόοδο κατά τη διάρκεια της ενεργειακής κρίσης, ενώ το 2022 η πρόσθετη ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας διπλασιάστηκε σε ολόκληρη την ΕΕ.
Η στρατηγική μας για την ηλιακή ενέργεια αποσκοπεί στην ακόμη μεγαλύτερη επιτάχυνση της ανάπτυξης της φωτοβολταϊκής ενέργειας, ενώ η ΕΕ ηγείται της ανάπτυξης μιας παγκόσμιας οικονομίας υδρογόνου, με τη θέσπιση δέσμης μέτρων για το υδρογόνο και την απαλλαγή του φυσικού αερίου από τις ανθρακούχες εκπομπές.
- Το 2022 η παραγωγή αιολικής και ηλιακής ενέργειας ήταν μεγαλύτερη από την παραγωγή ενέργειας από φυσικό αέριο
- Σχεδόν τετραπλάσια ποσότητα ενέργειας από ηλιακές φωτοβολταϊκές εγκαταστάσεις έως το 2030
Για να διατηρηθεί ο ρυθμός στον αγώνα δρόμου για μηδενικές καθαρές εκπομπές και να ενισχυθεί η ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής βιομηχανίας, η Επιτροπή παρουσίασε το βιομηχανικό σχέδιο της Πράσινης Συμφωνίας την 1η Φεβρουαρίου 2023.
Τον Μάρτιο δρομολογήθηκαν τρεις βασικές πρωτοβουλίες για τη στήριξη του βιομηχανικού σχεδίου της Πράσινης Συμφωνίας
Τον Ιούνιο του 2023 το πρωτοποριακό πρώτο έργο του Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης λειτούργησε στην πόλη Narva της Εσθονίας: μια νέα εγκατάσταση εξευγενισμού μαγνητών σπάνιων γαιών για ηλεκτρικά οχήματα, η πρώτη αυτού του είδους εκτός Ασίας. Η εγκατάσταση αυτή συνδέεται επίσης μ’ ένα νέο ορυχείο στη Γροιλανδία και καθίσταται έτσι η πρώτη ευρωπαϊκή αλυσίδα εφοδιασμού από το ορυχείο στην εγκατάσταση εξευγενισμού.
Συνεχίσαμε επίσης να αγωνιζόμαστε για την αποκατάσταση της φύσης σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση με το νομοθέτημα για την αποκατάσταση της φύσης, που προτείναμε πρόσφατα, και το σχέδιο δράσης για μηδενική ρύπανση. Παράλληλα εγκρίναμε νομοθεσία με την οποία τα μη βιώσιμα προϊόντα θα μείνουν μακριά από τα ράφια των σουπερμάρκετ μας χάρη στη νομοθεσία της ΕΕ για την αποψίλωση των δασών, και προχωρήσαμε όσον αφορά την επίτευξη των στόχων της δέσμης μέτρων προσαρμογής στον στόχο του 55%.
Η μετάβαση αυτή θα έχει ασφαλώς αντίκτυπο στους γεωργούς και στις αγροτικές κοινότητες. Η Κοινή Γεωργική Πολιτική (ΚΓΠ) για την περίοδο 2023-27, η οποία τέθηκε σε ισχύ στις αρχές του έτους, θα στηρίξει τους γεωργούς με στόχο την παραγωγή ασφαλών, ποιοτικών και βιώσιμων τροφίμων, διατηρώντας παράλληλα τη ζωτικότητα και την πολυμορφία των αγροτικών κοινοτήτων.
Υλοποίηση της ψηφιακής δεκαετίας της Ευρώπης
Η ψηφιακή καινοτομία αναδιαμορφώνει την οικονομία μας με εντυπωσιακά ταχείς ρυθμούς και η ΕΕ την παρακολουθεί εκ του σύνεγγυς. Η επανάσταση της τεχνητής νοημοσύνης (ΤΝ) μας έχει αγγίξει για τα καλά και γι’ αυτό ακριβώς η Επιτροπή κατέθεσε την πράξη για την τεχνητή νοημοσύνη ήδη από τον Απρίλιο του 2021. Με τον τρόπο αυτό θα διασφαλιστεί ότι τα συστήματα ΤΝ στην ΕΕ λειτουργούν με ασφάλεια, διαφάνεια, δεοντολογία, αμεροληψία και υπό ανθρώπινο έλεγχο.
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και τα κράτη μέλη της ΕΕ κατέληξαν σε συμφωνία σχετικά με την ευρωπαϊκή πράξη για τα μικροκυκλώματα τον Μάρτιο, ενώ το Συμβούλιο ενέκρινε επίσημα τον κανονισμό για την ενίσχυση του οικοσυστήματος ημιαγωγών της Ευρώπης στα τέλη Ιουλίου. Όσον αφορά τα δεδομένα, την κινητήρια δύναμη της ψηφιακής οικονομίας της Ευρώπης, καταβάλλουμε προσπάθειες για να καταστήσουμε την ΕΕ πρωτοπόρο σε μια κοινωνία που βασίζεται στα δεδομένα, με την ευρωπαϊκή στρατηγική για τα δεδομένα. Και, μιλώντας για την οικονομία, η Επιτροπή υπέβαλε πέρσι δύο νέες προτάσεις για την ένταξη των πληρωμών και του ευρύτερου χρηματοοικονομικού τομέα στην ψηφιακή εποχή.
Η περιφέρεια της Σαξονίας, στην ανατολική Γερμανία, πραγματοποίησε με επιτυχία τη μετάβασή της και έγινε ένας από τους κυρίαρχους τεχνολογικούς κόμβους στην Ευρώπη, με ιδιαίτερη έμφαση στη μικροηλεκτρονική. Η ενωσιακή χρηματοδότηση διαδραμάτισε καίριο ρόλο και συνέβαλε στην προσέλκυση πρόσθετων επενδύσεων. Το σπουδαιότερο έργο είναι το νέο εργοστάσιο μικροκυκλωμάτων Infineon, μια επένδυση ύψους 5 δισ. ευρώ που θα δημιουργήσει περισσότερες από 1 000 νέες θέσεις εργασίας υψηλής ειδίκευσης. Στο πλαίσιο της πράξης της ΕΕ για τα μικροκυκλώματα αναμένεται να χορηγηθεί 1 δισ. ευρώ.
- Οι επενδύσεις στην ευρωπαϊκή πράξη για τα μικροκυκλώματα υπολογίζεται ότι υπερβαίνουν τα 43 δισ. ευρώ
- Επενδύσεις ύψους 8 δισ. ευρώ στη Γαλλία και στην Ιταλία σε πρωτοποριακές εγκαταστάσεις κατασκευής ημιαγωγών
- Δημόσια χρηματοδότηση ύψους 8,1 δισ. ευρώ στο πλαίσιο των «Σημαντικών έργων κοινού ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος»
Ένα άλλο ορόσημο επιτεύχθηκε τον Νοέμβριο του 2022 όταν οι επιγραμμικές πλατφόρμες ανέλαβαν μεγαλύτερη ευθύνη για τον μετριασμό της βλάβης και την προστασία των δικαιωμάτων των χρηστών, με την έναρξη ισχύος της πράξης για τις ψηφιακές υπηρεσίες. Για την επιβολή της πράξης για τις ψηφιακές υπηρεσίες, η Επιτροπή δημιούργησε το ευρωπαϊκό κέντρο για την αλγοριθμική διαφάνεια τον Απρίλιο του 2023, το οποίο φιλοξενείται στο Κοινό Κέντρο Ερευνών της Επιτροπής.
Τον ίδιο μήνα, η δικαιοσύνη και η δυνατότητα διεκδίκησης στις ψηφιακές αγορές ενισχύθηκαν μέσω της επιβολής της πράξης για τις ψηφιακές αγορές.
Ενίσχυση της ενιαίας αγοράς και της οικονομίας κοινωνικής αγοράς
Φέτος γιορτάσαμε την 30ή επέτειο της ενιαίας αγοράς — το θεμέλιο της διαρκούς ανταγωνιστικότητας της Ευρώπης. Τον Μάρτιο η Επιτροπή παρουσίασε μια νέα μακροπρόθεσμη προσέγγιση σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο η ΕΕ μπορεί να αξιοποιήσει τα πλεονεκτήματά της συμβάλλοντας στη δημιουργία υγιών επιχειρήσεων, οι οποίες θα είναι σε θέση να αντιμετωπίσουν τον ανταγωνισμό στην παγκόσμια αγορά, με ελκυστικές θέσεις εργασίας και με διαμόρφωση παγκόσμιων προτύπων.
Και φέτος προτείναμε κι άλλους τρόπους για τη στήριξη και την περαιτέρω ενίσχυση της ενιαίας αγοράς. Τον Μάιο προτείναμε την πιο ολοκληρωμένη και φιλόδοξη μεταρρύθμιση της τελωνειακής ένωσης από την ίδρυσή της το 1968. Έναν μήνα νωρίτερα προτείναμε νέους κανόνες για τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας που θα δημιουργήσουν ένα πιο διαφανές, αποτελεσματικό και ανθεκτικό στις μελλοντικές εξελίξεις πλαίσιο για τα δικαιώματα διανοητικής ιδιοκτησίας.
Η γέφυρα της Βραΐλας εγκαινιάστηκε φέτος χάρη στη χρηματοδότηση από τα ταμεία συνοχής της ΕΕ η οποία ξεπέρασε τα 363 εκατ. ευρώ. Με μήκος 2 χλμ είναι η μεγαλύτερη γέφυρα πάνω από τον Δούναβη, η μεγαλύτερη γέφυρα της Ρουμανίας και η τρίτη μεγαλύτερη κρεμαστή γέφυρα στην ΕΕ.
Η οικονομία της ΕΕ εξακολουθεί να επιδεικνύει αξιοσημείωτη ανθεκτικότητα στους διαδοχικούς οικονομικούς κραδασμούς των τελευταίων ετών. Το 2022 η ανάκαμψη της ανάπτυξης έφτασε το εντυπωσιακό 3,4 %. Η επέκταση υποστηρίχθηκε από μια εύρωστη αγορά εργασίας, με τα ποσοστά ανεργίας να φθάνουν σε πρωτοφανή χαμηλά επίπεδα και την απασχόληση να αυξάνεται. Το αποτέλεσμα αυτό οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην αποφασιστική δράση που ανέλαβαν η ΕΕ και τα κράτη μέλη της.
Φυσικά, το μοναδικό ευρωπαϊκό μας μοντέλο δίνει προτεραιότητα όχι μόνο στις εμπορικές ευκαιρίες αλλά και στην κοινωνική ευημερία, θέτοντας τον άνθρωπο στο επίκεντρο της οικονομίας μας. Για τον σκοπό αυτό, και δεδομένου ότι πιστεύουμε σταθερά στη δύναμη του κοινωνικού διαλόγου, προτείναμε μέτρα που ενισχύουν τον κοινωνικό διάλογο τόσο σε εθνικό όσο και σε ενωσιακό επίπεδο. Παράλληλα, πρέπει να διασφαλίσουμε ότι τα δίχτυα κοινωνικής ασφάλειας είναι κατάλληλα για τον επιδιωκόμενο σκοπό. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο διατυπώσαμε συστάσεις για τη διασφάλιση επαρκούς ελάχιστου εισοδήματος σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ.
Όλα αυτά βασίζονται στην αναγκαιότητα η Ευρώπη να επενδύσει σε μεγάλο βαθμό στη διά βίου μάθηση, η σημασία της οποίας είναι θεμελιώδης για την επιτυχία της πράσινης, της ψηφιακής και της δημογραφικής μετάβασης. Γι’ αυτό ανακηρύξαμε το 2023 Ευρωπαϊκό Έτος Δεξιοτήτων και έχουν διατεθεί στα κράτη μέλη περίπου 65 δισ. ευρώ από κονδύλια της ΕΕ για τον σκοπό αυτό.
- 1 500 οργανισμοί στην ΕΕ προσχώρησαν σε 14 βιομηχανικά οικοσυστήματα
- 160 εκατ. ευρώ επενδύθηκαν σε πρωτοβουλίες για τις δεξιότητες.
- 2 εκατομμύρια άτομα ωφελήθηκαν από δραστηριότητες αναβάθμισης των δεξιοτήτων και επανειδίκευσης
- 15.500 προγράμματα κατάρτισης αναπτύχθηκαν ή επικαιροποιήθηκαν
NextGenerationEU και τόνωση των ευρωπαϊκών επενδύσεων
Το 2022 και το 2023 η κοινή ευρωπαϊκή μας επένδυση ύψους 800 δισ. ευρώ στο NextGenerationEU ξεκίνησε, με απτά επιτόπια έργα, για την οικοδόμηση μιας βιώσιμης, ανθεκτικής και ανταγωνιστικής Ευρώπης, ώστε να διασφαλιστεί η ευημερία όλων των Ευρωπαίων.
Στο επίκεντρο του NextGenerationEU βρίσκεται ο Μηχανισμός Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΜΑΑ), ο οποίος διαθέτει πρωτοφανείς χρηματοδοτικούς πόρους σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ. Τα κράτη μέλη χρησιμοποιούν τα κονδύλια αυτά για την υλοποίηση μετασχηματιστικών μεταρρυθμίσεων και επενδύσεων που θα αλλάξουν τις ευρωπαϊκές οικονομίες και κοινωνίες για τις επόμενες γενιές. Η εφαρμογή του ΜΑΑ συνεχίζεται με ταχύτατους ρυθμούς.
Ένας από τους μεγαλύτερους αποδέκτες του φινλανδικού σχεδίου ανάκαμψης και ανθεκτικότητας είναι η Solar Foods, μια νεοφυής επιχείρηση που παράγει πρωτεΐνες χάρη σε βιοδιεργασία που χρησιμοποιεί πράσινο υδρογόνο. Η πρωτεΐνη «solein», που έχει κατοχυρωθεί με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας, μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την παραγωγή οποιουδήποτε τροφίμου. Δεν πρόκειται για επιστημονική φαντασία — η νεοφυής επιχείρηση λαμβάνει 33,6 εκατ. ευρώ για το δοκιμαστικό εργοστάσιο στην πόλη Vantaa της Φινλανδίας.
Global Gateway και τόνωση των επενδύσεων σε παγκόσμιο επίπεδο
Η ΕΕ εξακολουθεί να διαδραματίζει καίριο ρόλο στην οικοδόμηση μιας παγκόσμιας αναπτυσσόμενης, ανθεκτικής και βιώσιμης οικονομίας για όλους. Με τη στρατηγική Global Gateway, το σχέδιο των 300 δισ. ευρώ για βιώσιμες επενδύσεις σε ολόκληρο τον κόσμο, η Επιτροπή στηρίζει έργα υποδομών υψηλής ποιότητας που δημιουργούν θέσεις εργασίας, βιώσιμη ανάπτυξη και αποφέρουν αξία σε τοπικό επίπεδο.
Πρώτο ορόσημο της στρατηγικής Global Gateway υπήρξε η δέσμη επενδυτικών μέτρων Αφρικής-Ευρώπης. Το ήμισυ των αρχικών επενδύσεων της Global Gateway, περίπου 150 δισ. ευρώ, προορίζεται για την ενίσχυση της συνεργασίας με Αφρικανούς εταίρους. Έκτοτε, αρχίσαμε να εφαρμόζουμε την Global Gateway στην Ασία και στον Ειρηνικό, καθώς και στη Λατινική Αμερική και στην Καραϊβική, όπου η πρόεδρος κ. φον ντερ Λάιεν ανακοίνωσε ότι η ΕΕ και τα κράτη μέλη της θα επενδύσουν περισσότερα από 45 δισ. ευρώ.
Επανεκκίνηση της εμπορικής ατζέντας της Ευρώπης
Συμβούλια Εμπορίου και Τεχνολογίας
Στο πνεύμα της διεθνούς συνεργασίας, η ΕΕ συνέστησε Συμβούλια Εμπορίου και Τεχνολογίας με τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ινδία με σκοπό την προώθηση παραγωγικών εταιρικών σχέσεων και την αντιμετώπιση κοινών προκλήσεων.
Παγκόσμιο εμπόριο
Παρά τον κλυδωνισμό που προκάλεσε στις αλυσίδες εφοδιασμού η πανδημία και ο επιθετικός πόλεμος της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας, έχουμε κάνει βήματα προόδου όσον αφορά την προώθηση του ανοίγματος του εμπορίου μέσω απτών επιτευγμάτων στη συνεργασία με βασικούς εμπορικούς εταίρους. Ειδικότερα, ολοκληρώθηκαν με επιτυχία οι διαπραγματεύσεις για συμφωνίες ελεύθερων συναλλαγών με τη Χιλή και τη Νέα Ζηλανδία, ενώ συνεχίστηκαν οι διαπραγματεύσεις με την Αυστραλία, τη Mercosur, το Μεξικό, την Ινδία και την Ινδονησία.
Οικονομική ασφάλεια
Στις 20 Ιουνίου η Επιτροπή και ο ύπατος εκπρόσωπος παρουσίασαν μια νέα στρατηγική για την ευρωπαϊκή οικονομική ασφάλεια. Η στρατηγική εστιάζεται στην ελαχιστοποίηση των κινδύνων που προκύπτουν από ορισμένες οικονομικές ροές στο πλαίσιο των αυξημένων γεωπολιτικών εντάσεων και των επιταχυνόμενων τεχνολογικών μεταβολών, με παράλληλη διατήρηση υψηλών επιπέδων οικονομικής εξωστρέφειας και δυναμισμού.