Η πανδημία του κορονοϊού έχει διαταράξει τη ζωή εκατομμυρίων ανθρώπων σε ολόκληρο τον κόσμο. Η έκταση της κρίσης ήταν τέτοια που μόνο ως Ένωση θα μπορούσαμε να δώσουμε την κατάλληλη απάντηση για τους πολίτες μας και να αναλάβουμε ηγετικό ρόλο όσον αφορά τη διεθνή αλληλεγγύη για να εξασφαλίσουμε ότι σε όλες τις γωνιές του κόσμου θα φθάσουν ασφαλή εμβόλια.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έδωσε μάχη σε τρία μέτωπα για την καταπολέμηση της πανδημίας:
- Επικεντρωθήκαμε στην αναχαίτιση της εξάπλωσης του κορονοϊού με την παροχή εμβολίων σε όσο το δυνατόν περισσότερους ανθρώπους.
- Ανταποκριθήκαμε στον οικονομικό κλυδωνισμό με ένα άνευ προηγουμένου σχέδιο ανάκαμψης.
- Μείναμε σταθεροί στην πορεία μας προς την πράσινη και την ψηφιακή μετάβαση.
Χρονοδιάγραμμα έγκρισης: ασφαλή και αποτελεσματικά εμβόλια κατά της COVID-19
- 21 Δεκεμβρίου 2020BioNTech-Pfizer
- 6 Ιανουαρίου 2021Moderna
- 29 Ιανουαρίου 2021AstraZeneca
- 11 Μαρτίου 2021Johnson & Johnson
- 20 Δεκεμβρίου 2021Novavax
- 24 Ιουνίου 2022Valneva
Ταχεία αντιμετώπιση του ιού
Στις αρχές της πανδημίας, η Επιτροπή συνήψε συμφωνίες προαγοράς με μεμονωμένους παραγωγούς εμβολίων εξ ονόματος των κρατών μελών. Χάρη σε αυτή την προνοητικότητα και στην ικανότητα εξασφάλισης της παράδοσης εμβολίων, η Ευρώπη έχει πλέον θέσει υπό έλεγχο τη χειρότερη πανδημία του αιώνα.
Πώς έγινε αυτό;
Η Επιτροπή κινητοποίησε το μέσο στήριξης έκτακτης ανάγκης, που έχει προϋπολογισμό ύψους 2,7 δισ. ευρώ, για να χρηματοδοτήσει μέρος του κόστους με το οποίο επιβαρύνονται οι παραγωγοί εμβολίων. Σε αντάλλαγμα, η Επιτροπή εξασφάλισε συμφωνημένο αριθμό εμβολίων, χρονοδιάγραμμα παράδοσης και τιμή. Με τον τρόπο αυτόν, η Επιτροπή συνέβαλε στην ανάπτυξη και την παρασκευή ασφαλών και αποτελεσματικών εμβολίων σε χρόνο ρεκόρ.
Στην περίπτωση νέων παραλλαγών, εάν εγκριθεί ένα προσαρμοσμένο εμβόλιο έως το φθινόπωρο του 2022, η ΕΕ θα έχει πρόσβαση σε παραδόσεις με τη μορφή προσαρμοσμένων εμβολίων από τις BioNTech-Pfizer και Moderna.
Η προστασία της υγείας των πολιτών απαιτεί επίσης θεραπείες. Οι ασθενείς που πάσχουν από τη νόσο COVID-19 χρειάζονται θεραπείες για την καταπολέμηση της νόσου, τη μείωση των νοσηλειών και την πρόληψη της απώλειας ανθρώπινων ζωών. Η στρατηγική της ΕΕ για τα φαρμακοθεραπευτικά μέσα κατά της COVID-19 στηρίζει την ανάπτυξη και τη διαθεσιμότητα φαρμάκων, μεταξύ άλλων για τους ασθενείς που ανακάμπτουν.
Τον Οκτώβριο του 2021 η Επιτροπή δημιούργησε ένα χαρτοφυλάκιο 10 δυνητικών φαρμακοθεραπευτικών μέσων κατά της νόσου COVID-19. Έως τον Μάιο του 2022 είχαν εγκριθεί οκτώ θεραπείες για τη νόσο COVID-19, ενώ έχουν επίσης συναφθεί με παρασκευαστές αρκετές συμβάσεις από κοινού προμηθειών για φάρμακα κατά της νόσου COVID-19, προκειμένου να διευκολυνθεί η πρόσβαση των κρατών μελών σε θεραπείες για τη νόσο COVID-19.
Παγκόσμια συνεργασία και αλληλεγγύη
Εξ αρχής, η ΕΕ είναι προσηλωμένη στη διεθνή συνεργασία για την καταπολέμηση της πανδημίας. Είμαστε ο μεγαλύτερος προμηθευτής εμβολίων κατά της νόσου COVID-19 στον κόσμο και ένας από τους κύριους χορηγούς του COVAX, μιας παγκόσμιας πρωτοβουλίας που αποσκοπεί στην ισότιμη πρόσβαση σε εμβόλια κατά της νόσου COVID-19.
- Τον Φεβρουάριο του 2022, η ΕΕ δεσμεύτηκε να διαθέσει 425 εκατ. ευρώ στη σύνοδο κορυφής ΕΕ-Αφρικανικής Ένωσης, προκειμένου να συμβάλει στην επιτάχυνση του ρυθμού εμβολιασμού στην Αφρική.
- Κατά τη δεύτερη παγκόσμια σύνοδο κορυφής για τη νόσο COVID, τον Μάιο του 2022, η πρόεδρος της Επιτροπής, κ. Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, δεσμεύτηκε να διαθέσει 450 εκατ. ευρώ υπέρ του Ταμείου Διεθνούς Ετοιμότητας Έναντι Πανδημιών.
- Σε περιφερειακό επίπεδο, η ΕΕ στηρίζει τη σύσταση του Αφρικανικού Οργανισμού Φαρμάκων. Σε εθνικό επίπεδο, δίνεται έμφαση στην αύξηση της παραγωγικής ικανότητας και στη δημιουργία του κατάλληλου οικοσυστήματος για επενδύσεις.
Η ΕΕ βρίσκεται επίσης στην πρώτη γραμμή της παγκόσμιας εμπορικής αντίδρασης στην πανδημία. Κατά τη 12η Υπουργική Συνδιάσκεψη του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου τον Ιούνιο του 2022, τα μέλη τα μέλη συμφώνησαν να άρουν ορισμένες υποχρεώσεις διανοητικής ιδιοκτησίας σχετικά με τα εμβόλια κατά της νόσου COVID-19.
H πανδημία του κορονοϊού είναι η πρώτη πανδημία που καταπολεμάται στην ψηφιακή εποχή. Το Ψηφιακό Πιστοποιητικό COVID της ΕΕ γρήγορα κατέστη παγκόσμιο πρότυπο. Το σύστημα, που εγκρίθηκε τον Ιούνιο του 2021, θεσπίζει κοινό πλαίσιο για την έκδοση, την επαλήθευση και την αποδοχή πιστοποιητικών εμβολιασμού κατά της νόσου COVID-19, διαγνωστικού της ελέγχου και ανάρρωσης από αυτή, με σκοπό τη διευκόλυνση της ελεύθερης κυκλοφορίας. Από την έναρξη της εφαρμογής του, έχουν εκδοθεί περισσότερα από 2 δισεκατομμύρια πιστοποιητικά σε ολόκληρη την ΕΕ.
Το Ψηφιακό Πιστοποιητικό COVID της ΕΕ αποτελεί καινοτομία ζωτικής σημασίας για την αντίδραση της Ευρώπης και γρήγορα κατέστη παγκόσμιο πρότυπο που συνέβαλε στην επανέναρξη των ασφαλών διεθνών ταξιδιών. Τον Αύγουστο του 2022 περισσότερα από 1,6 δισεκατομμύρια άτομα παγκοσμίως μπορούν να χρησιμοποιούν τα ψηφιακά πιστοποιητικά COVID της ΕΕ για τα διεθνή ταξίδια τους.
Η ΕΕ ανέπτυξε ένα παγκόσμιο πρότυπο: 48 τρίτες χώρες και εδάφη σε πέντε ηπείρους έχουν προσχωρήσει στο σύστημα, επιπλέον των 27 κρατών μελών.
Το 2020 ο εξάχρονος Adam King από την Ιρλανδία, ο οποίος υποφέρει από ατελή οστεογένεση, αποφάσισε να στείλει μια εικονική αγκαλιά σε ολόκληρο τον κόσμο ως σύμβολο ελπίδας κατά τη διάρκεια της πανδημίας του κορονοϊού. Η ιδέα του ταξίδεψε πολύ μακριά και βοήθησε στη συλλογική επούλωση.
Επιπλέον του ψηφιακού πιστοποιητικού COVID της ΕΕ, η Επιτροπή έθεσε σε λειτουργία το Re-open EU —μια εφαρμογή για το διαδίκτυο και τις φορητές συσκευές που βοηθά τους Ευρωπαίους να βρίσκουν επικαιροποιημένες πληροφορίες σχετικά με τα ταξιδιωτικά και τα υγειονομικά μέτρα στις ευρωπαϊκές χώρες σε 24 γλώσσες.
Για να διασφαλιστεί ότι οι εθνικές εφαρμογές ιχνηλάτησης επαφών θα μπορούν να ανταλλάσσουν πληροφορίες σε διασυνοριακό επίπεδο, η Επιτροπή δημιούργησε την υπηρεσία ευρωπαϊκής πύλης διαλειτουργικότητας. Έως το φθινόπωρο του 2021, 19 κράτη μέλη αντάλλασσαν στοιχεία επαφών υψηλού κινδύνου μέσω της ευρωπαϊκής πύλης, ενώ οι εθνικές εφαρμογές τους είχαν τηλεφορτωθεί πάνω από 70 εκατομμύρια φορές.
Η απώλεια βιοποικιλότητας και η κλιματική αλλαγή έχουν καταστήσει ευκολότερη τη μεταπήδηση των ιών από τα ζώα στον άνθρωπο. Σε περίπτωση άλλης πανδημίας, όλα τα κράτη μέλη πρέπει να είναι εξίσου προετοιμασμένα και να μπορούν να ανταποκριθούν. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η Επιτροπή έθεσε τα θεμέλια μιας Ευρωπαϊκής Ένωσης Υγείας.
Η οικοδόμηση μιας ισχυρής Ευρωπαϊκής Ένωσης Υγείας θα επιτρέψει:
- την προστασία της υγείας των πολιτών της ΕΕ
- τον εξοπλισμό της ΕΕ και των κρατών μελών της με σκοπό την πρόληψη και την αντιμετώπιση μελλοντικών πανδημιών
- την ενίσχυση της ανθεκτικότητας των ευρωπαϊκών συστημάτων υγειονομικής περίθαλψης.
Η νέα Αρχή Ετοιμότητας και Αντιμετώπισης Καταστάσεων Έκτακτης Υγειονομικής Ανάγκης (HERA) συμβάλλει στην ανάπτυξη, την παραγωγή και την αποθήκευση φαρμάκων, εμβολίων και άλλων ιατρικών αντιμέτρων —όπως μέσων ατομικής προστασίας.
Από την ενεργοποίησή της, η HERA:
- συγκρότησε ομάδα εμπειρογνωμόνων για τις παραλλαγές της νόσου COVID-19 με σκοπό την παρακολούθηση των μεταλλάξεων
- πραγματοποίησε αγορές εμβολίων κατά της ευλογιάς των πιθήκων
- δημιούργησε τον μηχανισμό EU FAB —ένα δίκτυο συνεχώς διαθέσιμων ικανοτήτων παραγωγής εμβολίων και φαρμάκων
- ξεκίνησε τη δημιουργία αποθεμάτων εξοπλισμού και φαρμάκων κατά χημικών και πυρηνικών απειλών
Στην Εσθονία, η Johanna-Maria Lehtme ίδρυσε την οργάνωση «Slava Ukraini», η οποία παρέδωσε πάνω από 60 ασθενοφόρα στην Ουκρανία, γεμάτα με ιατρικά εφόδια και άλλα είδη βοήθειας που απαιτούνται για τη διάσωση ανθρώπινων ζωών.
Η πανδημία εξακολουθεί να έχει σημαντικό αντίκτυπο στους ασθενείς, τους επαγγελματίες του τομέα της υγείας και τα συστήματα υγείας στην ΕΕ. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο το πρόγραμμα «Η ΕΕ για την υγεία» υπερβαίνει την αντιμετώπιση κρίσεων· καλύπτει περαιτέρω την ανθεκτικότητα των συστημάτων υγειονομικής περίθαλψης. Αξιοποιώντας τα διδάγματα που αντλήθηκαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας, το πρόγραμμα «Η ΕΕ για την υγεία» επενδύει 5,3 δισ. ευρώ για την ενίσχυση των συστημάτων υγείας των κρατών μελών.
Η φαρμακευτική στρατηγική για την Ευρώπη, που εγκρίθηκε τον Νοέμβριο του 2020, παρουσιάζει συγκεκριμένες πρωτοβουλίες για τη διασφάλιση της πρόσβασης σε ασφαλή, υψηλής ποιότητας, οικονομικά προσιτά φάρμακα για τους ασθενείς στην ΕΕ, και ανταποκρίνεται σε μη καλυπτόμενες ιατρικές ανάγκες. Αποσκοπεί επίσης στην ενίσχυση της ασφάλειας του εφοδιασμού, στην αντιμετώπιση των ελλείψεων και στην προώθηση της στρατηγικής αυτονομίας της ΕΕ. Τον Μάρτιο του 2022 ενισχύθηκε η εντολή του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Φαρμάκων με σκοπό την καλύτερη παρακολούθηση και τον μετριασμό των ελλείψεων φαρμάκων κρίσιμης σημασίας.
Με τον νέο ευρωπαϊκό χώρο δεδομένων για την υγεία, η Επιτροπή κάνει ένα ιστορικό βήμα προς την ψηφιακή υγειονομική περίθαλψη στην ΕΕ. Η Επιτροπή ενδυναμώνει τους πολίτες ώστε να αποκτήσουν πλήρη έλεγχο των δεδομένων υγείας τους και βελτιώνει την υγειονομική περίθαλψη. Θα προωθήσει επίσης μια γνήσια ευρωπαϊκή ενιαία αγορά ψηφιακών υπηρεσιών και προϊόντων υγείας, μέσω της παροχής ενός πλαισίου για τη χρήση των δεδομένων υγείας για την έρευνα, την καινοτομία, τη χάραξη πολιτικής και τις ρυθμιστικές δραστηριότητες. Αυτό θα είναι ανεκτίμητο για τους επιστήμονες, τους ερευνητές, τους φορείς καινοτομίας και τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής που εργάζονται σε καινοτόμες θεραπείες που σώζουν ζωές.
