ΕΕ: πρωτοπόρος στη διαδρομή προς έναν ασφαλή και αξιόπιστο ψηφιακό κόσμο
Η πανδημία του κορονοϊού απέδειξε τα οφέλη της ψηφιοποίησης στην καθημερινή μας ζωή, καθώς και τον λόγο για τον οποίο η ανθρωποκεντρική ψηφιακή μετάβαση της Ευρώπης είναι η σωστή πορεία προς τα εμπρός. Η εν λόγω μετάβαση αποτελεί τη βάση πάνω στην οποία στηρίζονται οι τέσσερις πυλώνες της ψηφιακής δεκαετίας της Ευρώπης:
- ενδυνάμωση των πολιτών με ψηφιακές δεξιότητες
- ψηφιοποίηση των επιχειρήσεων
- ψηφιοποίηση των δημόσιων υπηρεσιών
- ενίσχυση των ψηφιακών υποδομών
Εξάλλου, η ελευθερία σύνδεσης με φίλους και οικογένειες σε διασυνοριακό επίπεδο πρέπει να αποτελεί δικαίωμα και όχι προνόμιο. Για τον λόγο αυτόν, τον Ιανουάριο του 2022 η Επιτροπή πρότεινε σχέδιο διακήρυξης σχετικά με τα ευρωπαϊκά ψηφιακά δικαιώματα και τις ψηφιακές αρχές. Η εν λόγω πρόταση ακολουθεί μια σειρά σημαντικών νομοθετικών πράξεων της ΕΕ που οικοδομούν έναν ασφαλέστερο και πιο ελεύθερο ψηφιακό χώρο, στην Ευρώπη και πέραν αυτής, και στοχεύουν να προστατεύσουν τα θεμελιώδη δικαιώματα και τα δεδομένα μας.
Η Επιτροπή δημοσίευσε το πολυαναμενόμενο σχέδιο πράξης για την τεχνητή νοημοσύνη τον Απρίλιο του 2021. Η εν λόγω πράξη αντιπροσωπεύει την πλέον μακρόπνοη προσπάθεια ρύθμισης των τεχνολογιών τεχνητής νοημοσύνης σε παγκόσμιο επίπεδο, καθορίζοντας μια διατομεακή κανονιστική προσέγγιση βάσει κινδύνου για τη χρήση των συστημάτων τεχνητής νοημοσύνης στην ΕΕ και την ενιαία αγορά της.
Η πράξη αποσκοπεί στο να καταστήσει τους κανόνες για την τεχνητή νοημοσύνη συνεπείς σε ολόκληρη την ΕΕ και, ως εκ τούτου, να διασφαλίσει την ασφάλεια δικαίου, να ενθαρρύνει τις επενδύσεις και την καινοτομία στην τεχνητή νοημοσύνη και να καλλιεργήσει την εμπιστοσύνη του κοινού ότι τα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης χρησιμοποιούνται με τρόπους που σέβονται τις ευρωπαϊκές αξίες και τα θεμελιώδη δικαιώματα.
Το φθινόπωρο του 2021 η Επιτροπή, από κοινού με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο, συμφώνησαν ως προς την πράξη για τη διακυβέρνηση των δεδομένων, η οποία αυξάνει την εμπιστοσύνη στην κοινοχρησία δεδομένων. Τον Φεβρουάριο του 2022 η εν λόγω πράξη συμπληρώθηκε με πρόταση πράξης για τα δεδομένα, η οποία καθορίζει νέους κανόνες σχετικά με το ποιος μπορεί να χρησιμοποιεί και να έχει πρόσβαση σε δεδομένα που παράγονται στην ΕΕ σε όλους τους οικονομικούς τομείς. Η Επιτροπή θεσπίζει επίσης κοινούς ευρωπαϊκούς χώρους δεδομένων σε στρατηγικούς τομείς, με τη συμμετοχή ιδιωτικών και δημόσιων φορέων.
Τον Μάρτιο του 2022 η ΕΕ κατέληξε σε συμφωνία-ορόσημο σχετικά με την πράξη για τις ψηφιακές αγορές, η οποία ρυθμίζει τις δραστηριότητες των μεγάλων ψηφιακών πλατφορμών, ή των «ρυθμιστών της πρόσβασης», προκειμένου να διασφαλιστεί ότι η ευρωπαϊκή ψηφιακή ενιαία αγορά είναι ανοικτή και δίκαιη.
Οι εν λόγω ρυθμιστές της πρόσβασης θα υπόκεινται σε μια σειρά σαφώς καθορισμένων υποχρεώσεων και απαγορεύσεων που εμποδίζουν τις μεγάλες ψηφιακές εταιρείες να κάνουν κατάχρηση της ισχύος τους στην αγορά και επιτρέπουν σε νέους παράγοντες να εισέλθουν στην αγορά. Με την πράξη για τις ψηφιακές αγορές, η Επιτροπή θα είναι ο πρώτος στον κόσμο φορέας που θα επιβάλει ρυθμίσεις στην αγορά των μεγάλων τεχνολογικών εταιρειών, καλύπτοντας πολυάριθμες πρακτικές και ψηφιακές υπηρεσίες.
Τον Απρίλιο του 2022 επιτεύχθηκε ακόμα μία συμφωνία-ορόσημο σχετικά με την πράξη για τις ψηφιακές υπηρεσίες, η οποία είναι η πρώτη παγκοσμίως στον τομέα της ψηφιακής νομοθετικής ρύθμισης. Η πράξη αυτή ακολουθεί την αρχή ότι αυτό που είναι παράνομο εκτός διαδικτύου πρέπει επίσης να είναι παράνομο στο διαδίκτυο: οι πολύ μεγάλες διαδικτυακές πλατφόρμες και οι μηχανές αναζήτησης θα πρέπει να προστατεύουν τους χρήστες τους από παράνομο περιεχόμενο, αγαθά και υπηρεσίες. Επιπλέον, οι διαδικτυακές πλατφόρμες και οι μηχανές αναζήτησης θα πρέπει να αξιολογούν και να μετριάζουν τις ευρύτερες βλάβες που μπορεί να προκαλέσουν οι δραστηριότητες και οι αλγόριθμοί τους στα θεμελιώδη δικαιώματα, την ευεξία των παιδιών και τον πολιτικό λόγο.
Τόσο η πράξη για τις ψηφιακές αγορές όσο και η πράξη για τις ψηφιακές υπηρεσίες θα τεθούν σε ισχύ φέτος και θα αρχίσουν να εφαρμόζονται το 2023.
Η πρόταση ευρωπαϊκής πράξης για τα μικροκυκλώματα, που εγκρίθηκε από την Επιτροπή τον Φεβρουάριο του 2022, αποτελεί εμβληματικό έργο για τον ψηφιακό μετασχηματισμό της ΕΕ.
Δεν υπάρχει ψηφιακό μέλλον χωρίς μικροκυκλώματα. Βρίσκονται στα τηλέφωνά μας, στους υπολογιστές, στα αυτοκίνητα, στα ιατροτεχνολογικά προϊόντα και σε όλες τις συνδεδεμένες συσκευές.
Οι συνεχιζόμενες διαταραχές της αλυσίδας εφοδιασμού που προκλήθηκαν από την πανδημία ενίσχυσαν την ανάγκη επενδύσεων: πρέπει να επαναφέρουμε την Ευρώπη στην πρώτη γραμμή του σχεδιασμού και της παραγωγής ημιαγωγών.
Τον Ιανουάριο του 2021 η Επιτροπή και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα συμφώνησαν να συνεργαστούν για την εξέταση των επιλογών σχεδιασμού και των σχετικών κανονιστικών επιπτώσεων του ψηφιακού ευρώ. Το ψηφιακό ευρώ αποτελεί μια ψηφιακή μορφή χρήματος κεντρικής τράπεζας και αναμένεται ότι θα προσφέρει περισσότερες επιλογές στους καταναλωτές και τις επιχειρήσεις σε περιπτώσεις όπου δεν είναι δυνατή η χρήση φυσικών μετρητών. Το ψηφιακό ευρώ μπορεί να συμπληρώσει τα μετρητά και να ανταποκριθεί στις νέες ανάγκες πληρωμών σε ολόκληρο τον κόσμο.
Η ΕΕ είναι επίσης η πρώτη ρυθμιστική αρχή στον κόσμο που προστατεύει τους πολίτες της από ορισμένους κινδύνους που συνδέονται με τις επενδύσεις σε κρυπτοπεριουσιακά στοιχεία, με στόχο τη διατήρηση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας, επιτρέποντας παράλληλα την καινοτομία στον τομέα. Τον Ιούνιο του 2022 οι συννομοθέτες της ΕΕ κατέληξαν σε συμφωνία-ορόσημο σχετικά με τον προτεινόμενο κανονισμό της Επιτροπής για τα κρυπτοπεριουσιακά στοιχεία.
Εντωμεταξύ, το διαστημικό πρόγραμμα της ΕΕ παρέχει ήδη πολύτιμα δεδομένα και υπηρεσίες για ένα ευρύ φάσμα καθημερινών εφαρμογών, από την υποστήριξη των εμπορικών μεταφορών και της προσωπικής πλοήγησης έως τη διευκόλυνση της γεωργίας ακριβείας και την παροχή λύσεων για την κλιματική αλλαγή. Τον Φεβρουάριο του 2022 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε δύο νέες εμβληματικές πρωτοβουλίες για την ενίσχυση της ασφαλούς δορυφορικής συνδεσιμότητας και της διαχείρισης της διαστημικής κυκλοφορίας.
Το Συμβούλιο Εμπορίου και Τεχνολογίας ΕΕ-ΗΠΑ, που συστάθηκε τον Ιούνιο του 2021, παρέχει μια αποτελεσματική πλατφόρμα για τον συντονισμό των προσεγγίσεων και την εμβάθυνση της συνεργασίας σε βασικά ψηφιακά, τεχνολογικά, οικονομικά και εμπορικά ζητήματα.
Έχουν ανακοινωθεί νέες πρωτοβουλίες για τις αλυσίδες εφοδιασμού, την επισιτιστική ασφάλεια, τις αναδυόμενες τεχνολογίες, τις ψηφιακές υποδομές και το εμπόριο. Οι πρωτοβουλίες αυτές:
- θα ενισχύσουν τις κοινές δημοκρατικές αξίες μας
- θα τονώσουν τη διατλαντική παγκόσμια ανταγωνιστικότητα
- θα ωφελήσουν τους εργαζόμενους και τις οικογένειες εκατέρωθεν του Ατλαντικού
- θα διαμορφώσουν την παγκόσμια ψηφιακή και τεχνολογική μετάβαση
Η Ευρωπαϊκή Ένωση συνεργάζεται επίσης με άλλους ομόφρονες εταίρους σε ολόκληρο τον κόσμο για τη διαμόρφωση παγκόσμιων κανόνων στον ψηφιακό τομέα. Αναβαθμίζουμε τις ψηφιακές σχέσεις με βασικούς εταίρους με στόχο τη θέσπιση κανόνων για το ψηφιακό εμπόριο, συνδέοντας τον στόχο αυτόν με την προβολή των εσωτερικών μας μεταρρυθμίσεων. Μια ψηφιακή εταιρική σχέση συνήφθη με την Ιαπωνία κατά τη σύνοδο κορυφής ΕΕ–Ιαπωνίας τον Μάιο του 2022, ενώ παρόμοιες διαπραγματεύσεις βρίσκονται σε εξέλιξη με τη Σινγκαπούρη και τη Νότια Κορέα.
Το πρόγραμμα «Ορίζων Ευρώπη» είναι το μεγαλύτερο διακρατικό πρόγραμμα έρευνας και καινοτομίας στον κόσμο, με χρηματοδότηση ύψους 95,5 δισ. ευρώ για την περίοδο έως το 2027.
Στο πλαίσιο αυτού του εμβληματικού προγράμματος, η Επιτροπή συγκρότησε το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Καινοτομίας, προκειμένου να στηρίξει καινοτομίες που αλλάζουν τα δεδομένα καθ’ όλη τη διάρκεια του κύκλου ζωής.
Εντωμεταξύ, το νέο ευρωπαϊκό θεματολόγιο καινοτομίας εγκρίθηκε τον Ιούλιο του 2022 και περιλάμβανε πέντε μείζονα εμβληματικά προγράμματα για να καταστεί η ΕΕ παγκόσμιος ηγέτης στην καινοτομία στον τομέα της υπερπροηγμένης τεχνολογίας.
Το θεματολόγιο μπορεί να κινητοποιήσει περίπου 45 δισ. ευρώ από ιδιώτες θεσμικούς επενδυτές για τη στήριξη της επέκτασης των εταιρειών. Επιπλέον, το θεματολόγιο θα θεσπίσει πρόγραμμα κατάρτισης 1 εκατομμυρίου ατόμων σε δεξιότητες υπερπροηγμένης τεχνολογίας.
Η Επιτροπή ενισχύει επίσης τις προσπάθειες για πρωτοποριακά έργα πράσινης τεχνολογίας με τη δρομολόγηση της σύμπραξης EU-Catalyst με στόχο την ενίσχυση και την κλιμάκωση των επενδύσεων σε έργα υψηλού αντικτύπου στην ΕΕ πάνω σε τεχνολογίες κρίσιμης σημασίας για το κλίμα (πράσινο υδρογόνο, βιώσιμα αεροπορικά καύσιμα, άμεση δέσμευση άνθρακα από την ατμόσφαιρα, μακροπρόθεσμη αποθήκευση ενέργειας). Η σύμπραξη, που δρομολογήθηκε στην COP26, μπορεί να κινητοποιήσει έως και 840 εκατ. ευρώ έως το 2026.