De vrede in Europa verdedigen

Slechts enkele dagen na het begin van de Russische invasie heeft de EU op 4 maart 2022 voor het eerst de richtlijn tijdelijke bescherming in werking gesteld. Hierdoor kregen Oekraïense vluchtelingen bepaalde rechten in de EU, zoals een verblijfsvergunning, toegang tot de arbeidsmarkt, huisvesting, medische zorg en – erg belangrijk – onderwijsmogelijkheden voor kinderen. 

De Europeanen hebben hun huis en hart opengesteld voor miljoenen Oekraïense oorlogsvluchtelingen. De lidstaten van de EU bieden tijdelijke bescherming aan ongeveer vier miljoen mensen. 

In cijfers

Dankzij de EU en andere donoren

Oorlogsvluchtelingen ondersteunen

De CARE-initiatieven (cohesiebeleid ten behoeve van vluchtelingen in Europa en flexibele bijstand aan gebieden) hebben gezorgd voor ruime flexibiliteit in het cohesiebeleid, waardoor tot €17 miljard aan niet-toegewezen middelen van 2014-2020 opnieuw kon worden geprogrammeerd ter ondersteuning van mensen die op de vlucht zijn voor de Russische invasie.

EU-mechanisme voor civiele bescherming

Door de activering van het EU-mechanisme voor civiele bescherming heeft de EU hulp van alle 27 EU-landen en IJsland, Noord-Macedonië, Noorwegen, Servië en Turkije efficiënt naar Oekraïne doorgeleid. 

Dankzij de solidariteitscorridors tussen de EU en Oekraïne kon maar liefst 49 miljoen ton Oekraïense landbouwproducten worden uitgevoerd. Via deze essentiële corridors worden niet alleen landbouwproducten uitgevoerd, maar ook noodzakelijke goederen ingevoerd. De totale handelswaarde die langs deze weg is gerealiseerd, wordt geraamd op ongeveer €99 miljard. 

In februari 2023 hebben de Commissie en Oekraïne een baanbrekend pact gesloten om Oekraïne te associëren met het programma voor de eengemaakte markt. Dit moet het land een betere markttoegang geven, een gunstig ondernemingsklimaat bevorderen en duurzame groei op lange termijn stimuleren.

Nucleaire veiligheid

Aangezien Rusland civiele nucleaire installaties in gevaar blijft brengen, heeft de EU Oekraïne uit de strategische rescEU-reserve meer dan €54,8 miljoen aan materiële bijstand op het gebied van nucleaire veiligheid verleend, zoals herstelmaterieel en laboratoria.

Energie

Als reactie op de schaamteloze aanvallen van Rusland op de energie-infrastructuur van Oekraïne zijn snel noodmaatregelen genomen. Al vroeg in de oorlog heeft de EU een beslissende stap gezet om de elektriciteitssystemen van Oekraïne en Moldavië te stabiliseren door hun elektriciteitsnetten te synchroniseren met het continentale Europese net.

Telecommunicatie

De Europese Commissie heeft met succes met de telecomexploitanten uit de EU en Oekraïne onderhandeld om ervoor te zorgen dat Oekraïense vluchtelingen drie maanden lang hun mobiele telefoon kunnen gebruiken terwijl ze vrijwel geen of geen roamingkosten betalen. De EU heeft niet alleen roaming betaalbaar gemaakt, maar ook 2,5 miljoen simkaarten verstrekt aan Oekraïners op de vlucht en wifi-hotspots opgezet aan grensposten en op opvanglocaties.

Oekraïne helpen zich te verdedigen

Dankzij de Europese Vredesfaciliteit, met een budget van €5,6 miljard, konden tanks, helikopters, luchtverdedigingssystemen, raketten en munitie worden geleverd.

Dankzij de militaire bijstandsmissie van de EU ter ondersteuning van Oekraïne zijn meer dan 25 000 Oekraïense soldaten opgeleid. We werken gestaag toe naar onze doelstelling om tegen het einde van het jaar 30 000 Oekraïense soldaten volledig op te leiden.

In juli 2023 is de verordening betreffende de ondersteuning van de productie van munitie (ASAP) in werking getreden. Deze verordening voorziet in specifieke, gerichte maatregelen om de productie op te voeren en de aanvoer van munitie in Europa veilig te stellen.

De EU heeft de cyberweerbaarheid van Oekraïne versterkt met €10 miljoen aan investeringen in apparatuur, software en andere gerelateerde steun.

Momenteel onderzoekt het Oekraïese Openbaar Ministerie meer dan 100 000 gevallen van vermeende oorlogsmisdaden en misdaden tegen de menselijkheid – die worden beschouwd als de ernstigste inbreuken op het internationaal recht. De EU blijft standvastig in haar steun voor het onderzoek naar en de vervolging van deze misdrijven, gezien de toenemende hoeveelheid bewijsmateriaal

De EU besteedt €7,5 miljoen aan steun voor het onderzoek van het Internationaal Strafhof naar Russische oorlogsmisdaden. De Commissie heeft ook de oprichting van het Internationaal Centrum voor de vervolging van het misdrijf agressie tegen Oekraïne gesteund. Het Centrum, dat in juli 2023 met zijn werkzaamheden is begonnen, ondersteunt lopend en toekomstig onderzoek naar het misdrijf agressie en draagt bij tot de uitwisseling en analyse van bewijsmateriaal dat sinds het begin van de Russische agressie is verzameld.

11 stevige sanctiepakketten van de EU tegen Rusland

Deze sancties raken de Russische economie in het hart doordat het land geen toegang meer heeft tot belangrijke technologieën en markten, wat het vermogen van het Kremlin om de oorlog te financieren en voort te zetten ernstig belemmert. 

De EU heeft eveneens sancties tegen Belarus genomen naar aanleiding van zijn betrokkenheid bij de inval in Oekraïne. Ook tegen Iran zijn sancties ingesteld wegens de vervaardiging en levering van drones die worden gebruikt om Oekraïne aan te vallen. De EU heeft tevens een strenge “anti-omzeilingsclausule” vastgesteld die EU-burgers of -bedrijven verbiedt om sancties bewust en opzettelijk te omzeilen.

De toekomst van Oekraïne ligt in de Europese Unie. Deze toezegging werd bevestigd tijdens de allereerste ontmoeting tussen het college van Eurocommissarissen en de Oekraïense regering en de top EU-Oekraïne in februari 2023. Sinds juni 2022 heeft Oekraïne de status van kandidaat-lidstaat, op voorwaarde dat het belangrijke hervormingen doorvoert. Oekraïne heeft vooruitgang geboekt bij de noodzakelijke hervormingsstappen die zijn opgenomen in het advies van de Commissie over het verzoek van Oekraïne om toetreding tot de EU. 

Ondanks de aanhoudende oorlog is de EU al begonnen de fundamenten van de wederopbouw van Oekraïne te leggen. Daartoe zijn internationale inspanningen gestart. 

De schokgolven van de aanvalsoorlog van Poetin hebben onmiddellijk onze zes partners van de Westelijke Balkan bereikt. We hebben voor de Westelijke Balkan dezelfde solidariteitsmaatregelen genomen die we binnen de EU hebben genomen. In december 2022 werd een historische top EU-Westelijke Balkan gehouden, die voor het eerst in de regio plaatsvond. In juni 2023 ontvouwde voorzitter Von der Leyen een nieuw groeiplan voor de Westelijke Balkan. 

Ook de defensiesamenwerking binnen de EU heeft een impuls gekregen. In een referendum op 1 juni 2022 spraken de Deense kiezers zich uit voor de toetreding van hun land tot het gemeenschappelijk veiligheids- en defensiebeleid van de EU, waarmee een einde kwam aan de 30 jaar durende opt-out van Denemarken op het gebied van defensiesamenwerking. 

Sinds 2021 heeft de Commissie met succes het Europees Defensiefonds (EDF) opgezet en uitgevoerd. Tot dusver hebben projecten meer dan €3 miljard ontvangen – een investering in de defensietechnologieën en -systemen van morgen. In 2023 zal het EDF nog eens €1,2 miljard investeren in projecten op cruciale defensiegebieden, zoals omgevingsbewustzijn in de ruimte, verdediging tegen hypersonische raketten en de ontwikkeling van het prototype voor een Europees patrouillekorvet. 

^{Disclaimer: de informatie op deze pagina is voor het laatst op 8 september 2023 bijgewerkt}