Onze reactie op de Russische aanvalsoorlog tegen Oekraïne is duidelijk, en dit moet zo blijven.
Onze inspanningen voor een rechtvaardige vrede:
- hulp en steun verlenen aan de bevolking van Oekraïne
- helpen kritieke infrastructuur in Oekraïne in stand te houden
- solidariteit tonen met Oekraïne, waarbij ten volle gebruik wordt gemaakt van de economische en financiële kracht van de EU
- Oekraïne helpen zich te verdedigen, militair materieel aan Oekraïne leveren en Oekraïense soldaten opleiden
- Rusland ter verantwoording roepen en sancties opleggen om de Russische oorlogsmachine te verzwakken
- het land wederopbouwen en het Europese traject van Oekraïne steunen

Hulp en steun verlenen aan de bevolking van Oekraïne
Slechts enkele dagen na het begin van de Russische invasie heeft de EU op 4 maart 2022 voor het eerst de richtlijn tijdelijke bescherming in werking gesteld. Hierdoor kregen Oekraïense vluchtelingen bepaalde rechten in de EU, zoals een verblijfsvergunning, toegang tot de arbeidsmarkt, huisvesting, medische zorg en – erg belangrijk – onderwijsmogelijkheden voor kinderen.
De Europeanen hebben hun huis en hart opengesteld voor miljoenen Oekraïense oorlogsvluchtelingen. De lidstaten van de EU bieden tijdelijke bescherming aan ongeveer vier miljoen mensen.

- Meer dan 5 miljoenbinnenlandse ontheemden in Oekraïne
- Bijna 20 % van de Oekraïense kinderen heeft een veilig toevluchtsoord in de EU gevonden
Sinds januari 2023:
- hebben 2,9 miljoen mensenbijstand in contanten ontvangen
- hebben ruim 4 miljoen mensen voedselhulp gekregen
- hebben 1,1 miljoen mensenessentiële bescherming gekregen
- hebben 5,6 miljoen mensenmedische hulp of benodigdheden ontvangen
- hebben bijna 3,3 miljoen mensen weer toegang gekregen tot schoon water en hygiënische en sanitaire basisvoorzieningen
Oorlogsvluchtelingen ondersteunen
De CARE-initiatieven (cohesiebeleid ten behoeve van vluchtelingen in Europa en flexibele bijstand aan gebieden) hebben gezorgd voor ruime flexibiliteit in het cohesiebeleid, waardoor tot €17 miljard aan niet-toegewezen middelen van 2014-2020 opnieuw kon worden geprogrammeerd ter ondersteuning van mensen die op de vlucht zijn voor de Russische invasie.
EU-mechanisme voor civiele bescherming
Door de activering van het EU-mechanisme voor civiele bescherming heeft de EU hulp van alle 27 EU-landen en IJsland, Noord-Macedonië, Noorwegen, Servië en Turkije efficiënt naar Oekraïne doorgeleid.

- Ruim 2 500 succesvolle medische evacuatieoperaties uitgevoerd
- Meer dan 94 000 ton aan bijstand in natura verleend met een geraamde waarde van ruim €760 miljoen
Ten volle gebruikmaken van de economische en financiële kracht van de EU
Dankzij de solidariteitscorridors tussen de EU en Oekraïne kon maar liefst 49 miljoen ton Oekraïense landbouwproducten worden uitgevoerd. Via deze essentiële corridors worden niet alleen landbouwproducten uitgevoerd, maar ook noodzakelijke goederen ingevoerd. De totale handelswaarde die langs deze weg is gerealiseerd, wordt geraamd op ongeveer €99 miljard.
In februari 2023 hebben de Commissie en Oekraïne een baanbrekend pact gesloten om Oekraïne te associëren met het programma voor de eengemaakte markt. Dit moet het land een betere markttoegang geven, een gunstig ondernemingsklimaat bevorderen en duurzame groei op lange termijn stimuleren.

€76 miljard vrijgemaakt door de EU en haar lidstaten uit solidariteit met Oekraïne en zijn bevolking
€38,8 miljard voor het versterken van de economische, maatschappelijke en financiële veerkracht van Oekraïne
€20 miljard aan steun voor de Oekraïense strijdkrachten
- 2023
De EU verstrekt Oekraïne een steunpakket van maximaal €18 miljard in de vorm van leningen tegen zeer gunstige voorwaarden. Zo kan Oekraïne salarissen en pensioenen blijven betalen en essentiële openbare diensten in stand houden, zoals ziekenhuizen, scholen en huisvesting voor herplaatste personen. Ook wordt bijgedragen aan de macro-economische stabiliteit en het herstel van kritieke infrastructuur die is verwoest.
- 2022
De EU heeft €7,2 miljard aan macrofinanciële bijstand verstrekt om de continuïteit van de Oekraïense regering en overheidsdiensten te waarborgen.
Instandhouding van kritieke infrastructuur
Nucleaire veiligheid
Aangezien Rusland civiele nucleaire installaties in gevaar blijft brengen, heeft de EU Oekraïne uit de strategische rescEU-reserve meer dan €54,8 miljoen aan materiële bijstand op het gebied van nucleaire veiligheid verleend, zoals herstelmaterieel en laboratoria.
Energie
Als reactie op de schaamteloze aanvallen van Rusland op de energie-infrastructuur van Oekraïne zijn snel noodmaatregelen genomen. Al vroeg in de oorlog heeft de EU een beslissende stap gezet om de elektriciteitssystemen van Oekraïne en Moldavië te stabiliseren door hun elektriciteitsnetten te synchroniseren met het continentale Europese net.

Telecommunicatie
De Europese Commissie heeft met succes met de telecomexploitanten uit de EU en Oekraïne onderhandeld om ervoor te zorgen dat Oekraïense vluchtelingen drie maanden lang hun mobiele telefoon kunnen gebruiken terwijl ze vrijwel geen of geen roamingkosten betalen. De EU heeft niet alleen roaming betaalbaar gemaakt, maar ook 2,5 miljoen simkaarten verstrekt aan Oekraïners op de vlucht en wifi-hotspots opgezet aan grensposten en op opvanglocaties.
Dankzij de Europese Vredesfaciliteit, met een budget van €5,6 miljard, konden tanks, helikopters, luchtverdedigingssystemen, raketten en munitie worden geleverd.
Dankzij de militaire bijstandsmissie van de EU ter ondersteuning van Oekraïne zijn meer dan 25 000 Oekraïense soldaten opgeleid. We werken gestaag toe naar onze doelstelling om tegen het einde van het jaar 30 000 Oekraïense soldaten volledig op te leiden.
In juli 2023 is de verordening betreffende de ondersteuning van de productie van munitie (ASAP) in werking getreden. Deze verordening voorziet in specifieke, gerichte maatregelen om de productie op te voeren en de aanvoer van munitie in Europa veilig te stellen.
De EU heeft de cyberweerbaarheid van Oekraïne versterkt met €10 miljoen aan investeringen in apparatuur, software en andere gerelateerde steun.
Rusland ter verantwoording roepen
Momenteel onderzoekt het Oekraïese Openbaar Ministerie meer dan 100 000 gevallen van vermeende oorlogsmisdaden en misdaden tegen de menselijkheid – die worden beschouwd als de ernstigste inbreuken op het internationaal recht. De EU blijft standvastig in haar steun voor het onderzoek naar en de vervolging van deze misdrijven, gezien de toenemende hoeveelheid bewijsmateriaal
De EU besteedt €7,5 miljoen aan steun voor het onderzoek van het Internationaal Strafhof naar Russische oorlogsmisdaden. De Commissie heeft ook de oprichting van het Internationaal Centrum voor de vervolging van het misdrijf agressie tegen Oekraïne gesteund. Het Centrum, dat in juli 2023 met zijn werkzaamheden is begonnen, ondersteunt lopend en toekomstig onderzoek naar het misdrijf agressie en draagt bij tot de uitwisseling en analyse van bewijsmateriaal dat sinds het begin van de Russische agressie is verzameld.
Vrijwilliger Konstantin Gudauskas, zoon van een Litouwse vader en een Kazachse moeder, gebruikte zijn Kazachse paspoort om door de door Rusland bezette gebieden in Oekraïne te reizen en hielp meer dan 200 mensenlevens te redden in de regio Kiev, met name in Boetsja. Oekraïners noemen hem de “engel van Boetsja”.

Sancties opleggen om de Russische oorlogsmachine te verzwakken
11 stevige sanctiepakketten van de EU tegen Rusland
Deze sancties raken de Russische economie in het hart doordat het land geen toegang meer heeft tot belangrijke technologieën en markten, wat het vermogen van het Kremlin om de oorlog te financieren en voort te zetten ernstig belemmert.

- Bijna 1800 personen en entiteiten vallen onder sancties van de EU
- Meer dan €24 miljard aan bevroren tegoeden van Russen in de EU
- Ongeveer 70 % van de tegoeden van Russische banken valt nu onder strenge sancties
- Meer dan €200 miljard aan tegoeden van de Russische centrale bank geblokkeerd in de EU
De EU heeft eveneens sancties tegen Belarus genomen naar aanleiding van zijn betrokkenheid bij de inval in Oekraïne. Ook tegen Iran zijn sancties ingesteld wegens de vervaardiging en levering van drones die worden gebruikt om Oekraïne aan te vallen. De EU heeft tevens een strenge “anti-omzeilingsclausule” vastgesteld die EU-burgers of -bedrijven verbiedt om sancties bewust en opzettelijk te omzeilen.
Wederopbouw en het Europese traject van Oekraïne
De toekomst van Oekraïne ligt in de Europese Unie. Deze toezegging werd bevestigd tijdens de allereerste ontmoeting tussen het college van Eurocommissarissen en de Oekraïense regering en de top EU-Oekraïne in februari 2023. Sinds juni 2022 heeft Oekraïne de status van kandidaat-lidstaat, op voorwaarde dat het belangrijke hervormingen doorvoert. Oekraïne heeft vooruitgang geboekt bij de noodzakelijke hervormingsstappen die zijn opgenomen in het advies van de Commissie over het verzoek van Oekraïne om toetreding tot de EU.
Ondanks de aanhoudende oorlog is de EU al begonnen de fundamenten van de wederopbouw van Oekraïne te leggen. Daartoe zijn internationale inspanningen gestart.

- Ruim 2 800 onderwijsinstellingen zijn beschadigd of verwoest
- De EU trekt €100 miljoen uit om het herstel van beschadigde scholen te financieren
- €14 miljoen en aanvullende steun via de campagne “Schoolbussen voor Oekraïne” in 11 lidstaten van de EU: er zijn 300 bussen gedoneerd, die essentieel zijn om Oekraïense kinderen veilig naar school te brengen
- 5,7 miljoen schoolgaande kinderen hebben te lijden onder de agressie van Rusland
- Juni 2023
Voorgestelde faciliteit voor Oekraïne van maximaal €50 miljard binnen de EU-begroting, gepland voor 2024-2027, om te voorzien in zowel onmiddellijke herstelbehoeften als moderniseringsinspanningen op middellange termijn met het oog op de uitvoering van belangrijke hervormingen in de aanloop naar toetreding tot de EU
- Januari 2023
Start van het multi-institutionele donorcoördinatieplatform om de coördinatie tussen internationale donoren en financiële organisaties te vergemakkelijken en er zo voor te zorgen dat de steun op coherente, transparante en verantwoordelijke wijze wordt verleend.
- Oktober 2022
De Commissie en Duitsland, als toenmalige voorzitter van de G7, organiseerden samen in Berlijn de Internationale deskundigenconferentie over het herstel, de wederopbouw en de modernisering van Oekraïne
Ontmijningsxperts uit Kroatië delen hun expertise al met deskundigen uit Oekraïne. Kroatië is de enige EU-lidstaat die nog steeds in eigen land bezig is met het opruimen van mijnen – overblijfselen uit de oorlog van de jaren 1990. Hiervoor krijgt Kroatië tot 2027 €120 miljoen aan EU-steun. Door de pijnlijke oorlogservaringen heeft Kroatië waardevolle vaardigheden opgedaan om Oekraïne te helpen bij herstel en wederopbouw.
De start van een nieuwe fase in de eenwording van ons continent
De schokgolven van de aanvalsoorlog van Poetin hebben onmiddellijk onze zes partners van de Westelijke Balkan bereikt. We hebben voor de Westelijke Balkan dezelfde solidariteitsmaatregelen genomen die we binnen de EU hebben genomen. In december 2022 werd een historische top EU-Westelijke Balkan gehouden, die voor het eerst in de regio plaatsvond. In juni 2023 ontvouwde voorzitter Von der Leyen een nieuw groeiplan voor de Westelijke Balkan.
Versterking van de Europese defensie
Gezien de aanhoudende en tastbare dreiging van Rusland heeft het strategisch partnerschap tussen de EU en de NAVO een nieuw niveau van samenwerking bereikt met de ondertekening van de gezamenlijke verklaring over de samenwerking tussen de EU en de NAVO in januari 2023.
Na de afronding van de toetredingsbesprekingen ondertekenden Finland en Zweden op 5 juli 2022 de protocollen voor de toetreding tot de NAVO. Op 4 april 2023 is Finland als 31e land officieel toegetreden tot de NAVO.

Ook de defensiesamenwerking binnen de EU heeft een impuls gekregen. In een referendum op 1 juni 2022 spraken de Deense kiezers zich uit voor de toetreding van hun land tot het gemeenschappelijk veiligheids- en defensiebeleid van de EU, waarmee een einde kwam aan de 30 jaar durende opt-out van Denemarken op het gebied van defensiesamenwerking.
Sinds 2021 heeft de Commissie met succes het Europees Defensiefonds (EDF) opgezet en uitgevoerd. Tot dusver hebben projecten meer dan €3 miljard ontvangen – een investering in de defensietechnologieën en -systemen van morgen. In 2023 zal het EDF nog eens €1,2 miljard investeren in projecten op cruciale defensiegebieden, zoals omgevingsbewustzijn in de ruimte, verdediging tegen hypersonische raketten en de ontwikkeling van het prototype voor een Europees patrouillekorvet.