Sociale rechtvaardigheid vormt de kern van de groene en de digitale transitie. Dit betekent dat de sociale en economische gevolgen van deze transities moeten worden aangepakt en dat meer aandacht moet worden besteed aan de regio’s, industrieën en werknemers die met de grootste uitdagingen te maken zullen krijgen.
Daarom heeft de Commissie-Von der Leyen het mechanisme voor een rechtvaardige transitie in het leven geroepen. Dit belangrijke EU-instrument zorgt voor dat de transitie eerlijk gebeurt. Er wordt tegen 2027 tot 55 miljard euro voor gerichte hulp uitgetrokken.
Hoewel de pandemie en de oorlog van Rusland tegen Oekraïne de situatie complexer hebben gemaakt, is de EU erin geslaagd om de werkgelegenheid op hetzelfde niveau te houden. Dit lukt dankzij een combinatie van flexibiliteit op de korte termijn en een visie voor de lange termijn. Deze combinatie komt tot uiting in het programma voor tijdelijke steun om het risico op werkloosheid in noodsituaties te beperken (SURE).
Dankzij SURE konden werkgevers hun personeel behouden door hun salaris te betalen tijdens de lockdowns, bleven banen beschermd in 2021 en werd de basis gelegd voor een robuust economisch herstel.
Extra middelen om de economie te herstellen
NextGenerationEU is een herstelinstrument van 800 miljard euro dat moet helpen de onmiddellijke economische en sociale schade als gevolg van de coronapandemie te herstellen. Het ondersteunt de ontwikkeling van ondernemingen, versterkt de gezondheidszorgstelsels, financiert opleidingsprogramma’s en werkgelegenheidsregelingen en schenkt schooluitrusting en materiële bijstand aan de meest behoeftigen. Een van de grootste programma’s in het kader van het nieuwe NextGenerationEU-instrument is React-EU, dat het herstel in de hele EU bevordert door groei in minder ontwikkelde regio’s te stimuleren.
Staatssteun was ook een belangrijk onderdeel van de economische respons van de Commissie op de pandemie. Sinds het begin van de crisis heeft de Commissie bijna 1010 nationale maatregelen goedgekeurd voor een geraamd totaalbedrag van ongeveer 3,2 biljoen euro. De tijdelijke kaderregeling inzake staatssteun vanwege COVID is vanaf 30 juni 2022 geleidelijk afgebouwd.
Ondertussen heeft de Commissie in november 2021 een mededeling over een mededingingsbeleid dat geschikt is voor nieuwe uitdagingen aangenomen. Daarin wordt gewezen op de belangrijke rol van het mededingingsbeleid in Europa voor het herstel, de groene en de digitale transitie en een veerkrachtige interne markt.
Tot slot is gebleken dat een sterke sociale markteconomie die het welzijn van mensen op de eerste plaats zet, het meest veerkrachtige model is voor een wereld na de pandemie die op technologie is gebaseerd. Daarom is in maart 2021 het actieplan voor de Europese pijler van sociale rechten aangenomen. Het plan stelt de volgende drie ambitieuze EU-kerndoelen voor 2030 voor:
Een groep burgers in Warschau lanceerde de winkel “Pulawska 20” om gratis voedsel, cosmetica en kleding te verzamelen en te geven aan Oekraïense vluchtelingen en ontheemden.
De Europese vaardighedenagenda is een vijfjarenplan om personen en bedrijven te helpen meer en betere vaardigheden te ontwikkelen, vacatures en werkzoekenden te matchen en iedereen te laten gedijen in de groenere, meer digitale economie. Het in november 2020 gelanceerde pact brengt bedrijven, werknemers, lokale overheden, sociale partners, aanbieders van opleidingen en diensten voor arbeidsvoorziening samen. Zij zullen nagaan welke vaardigheden er in verschillende sectoren nodig zijn en toezeggingen doen voor omscholing van werknemers. Tot nu toe hebben meer dan 600 organisaties het pact ondertekend en toegezegd om 1,5 miljoen mensen bij te scholen.
De Raad heeft in juni 2022 aanbevelingen over individuele leerrekeningen en microcredentials aangenomen. Om ervoor te zorgen dat het Europese onderwijs van wereldklasse blijft, heeft de Commissie een Europese strategie voor universiteiten gelanceerd. Deze strategie zal het concurrentievermogen van onze hogeronderwijsstelsels aanzienlijk verbeteren, door middel van een bredere en diepere transnationale samenwerking.
In juni 2022 hebben het Parlement en de Raad een historisch akkoord bereikt over de richtlijn inzake toereikende minimumlonen, die in oktober 2020 door de Commissie was voorgesteld. Deze wet is vanaf het begin een prioriteit geweest voor de Commissie-Von der Leyen. De wet zal ertoe bijdragen dat werknemers beter kunnen rondkomen van een minimumloon en dat meer werknemers in de hele EU niet minder dan het minimumloon verdienen.
Om werknemers te beschermen tegen nieuwe uitdagingen in verband met de digitalisering van het bedrijfsleven, heeft de Commissie in december 2021 een richtlijn voor betere arbeidsvoorwaarden van platformwerkers voorgesteld.
Het voorstel heeft tot doel ervoor te zorgen dat mensen die via digitale arbeidsplatforms werken, de legale arbeidsstatus krijgen die overeenkomt met hun werkelijke werkregeling, en de arbeidsrechten en sociale voordelen krijgen waarop zij recht hebben.
