Sprawiedliwość społeczna musi być kluczowym elementem zielonej i cyfrowej transformacji. Konieczne jest zatem podjęcie działań łagodzących społeczne i gospodarcze skutki tej transformacji. Należy je ukierunkować przede wszystkim na te regiony, gałęzie przemysłu i tych pracowników, dla których proces transformacji będzie stanowić największe wyzwanie.
Aby zapewnić sprawiedliwy przebieg tego procesu, Komisja Ursuli von der Leyen stworzyła mechanizm sprawiedliwej transformacji. Ten ważny instrument unijny pozwoli uruchomić do 2027 r. nawet 55 mld euro na ukierunkowane wsparcie.
Pomimo dodatkowych trudności związanych z pandemią i wojną Rosji przeciwko Ukrainie UE zdołała ochronić miejsca pracy. Osiągnięto to dzięki połączeniu doraźnej elastyczności i długoterminowej wizji, którą realizuje program wsparcia w celu zmniejszenia zagrożeń związanych z bezrobociem w sytuacji nadzwyczajnej (SURE).
SURE pomógł pracodawcom utrzymać zatrudnienie, pokrywając koszty wynagrodzeń pracowników w czasie lockdownów, a w 2021 r. nadal chronił miejsca pracy, przygotowując jednocześnie grunt pod solidną odbudowę gospodarki.
Dodatkowe narzędzia wspierające ożywienie gospodarcze sprzyjające włączeniu społecznemu
NextGenerationEU to instrument odbudowy gospodarczej o wartości 800 mld euro, który ma pomóc naprawić bezpośrednie szkody gospodarcze i społeczne spowodowane pandemią koronawirusa. W ramach tego instrumentu wspiera się przedsiębiorstwa i rozwój przedsiębiorczości, wzmacnia systemy opieki zdrowotnej, finansuje programy szkoleniowe i programy zatrudnienia oraz zapewnia sprzęt szkolny i pomoc materialną osobom najbardziej potrzebującym. Jednym z największych programów w ramach nowego instrumentu Next Generation EU jest REACT-EU, który wspiera odbudowę gospodarczą w całej UE poprzez pobudzanie wzrostu gospodarczego w regionach słabiej rozwiniętych.
Ważnym elementem odpowiedzi Komisji na pandemię pod kątem gospodarczym była również pomoc państwa. Od początku kryzysu Komisja zatwierdziła prawie 1 010 środków krajowych na łączną szacowaną kwotę około 3,2 bln euro. 30 czerwca 2022 r. wygasły tymczasowe ramy środków pomocy państwa w kontekście COVID-19.
Tymczasem w listopadzie 2021 r. Komisja przyjęła komunikat w sprawie polityki konkurencji gotowej na nowe wyzwania. Podkreślono w nim istotną rolę polityki konkurencji w dążeniach Europy do odbudowy gospodarczej, zielonej i cyfrowej transformacji oraz odpornego jednolitego rynku.
Najbardziej odpornym modelem opartego na technologii świata po pandemii jest silna społeczna gospodarka rynkowa, która na pierwszym miejscu stawia dobrostan ludzi. Dlatego też w marcu 2021 r. przyjęto Plan działania na rzecz Europejskiego filaru praw socjalnych. W planie tym zaproponowano trzy ambitne główne cele UE na 2030 r.:
Z inicjatywy grupy mieszkańców w Warszawie powstał sklep „Puławska 20”, w którym uchodźcy z Ukrainy i osoby przesiedlone wewnętrznie mogą bezpłatnie zaopatrzyć się w żywność, kosmetyki i ubrania.
Europejski program na rzecz umiejętności to pięcioletni plan, który ma pomóc osobom fizycznym i przedsiębiorstwom nabywać nowe i doskonalić posiadane umiejętności, wypełniać luki w zatrudnieniu i prosperować w bardziej ekologicznej i bardziej cyfrowej gospodarce. Zainicjowany w listopadzie 2020 r. pakt na rzecz umiejętności skupia przedsiębiorstwa, pracowników, władze lokalne, partnerów społecznych, organizatorów szkoleń i służby zatrudnienia. Celem paktu jest określenie, jakie umiejętności będą potrzebne w różnych sektorach, oraz podjęcie zobowiązania do przekwalifikowania pracowników. Do tej pory do paktu przystąpiło ponad 600 organizacji, które zobowiązały się pomóc 1,5 mln osób podnieść ich kwalifikacje.
W czerwcu 2022 r. Rada przyjęła zalecenia w sprawie indywidualnych rachunków szkoleniowych i mikropoświadczeń. Aby zagwarantować, że Europa utrzyma światowy poziom w dziedzinie kształcenia, Komisja zainicjowała Europejską strategię na rzecz szkół wyższych, która znacznie poprawi konkurencyjność naszych systemów szkolnictwa wyższego w drodze szerszej i pogłębionej współpracy transnarodowej.
W czerwcu 2022 r. Parlament i Rada osiągnęły historyczne porozumienie w sprawie dyrektywy o płacach minimalnych, zaproponowane przez Komisję w październiku 2020 r. Przyjęcie dyrektywy było priorytetem Komisji Ursuli von der Leyen od samego początku jej kadencji. Dyrektywa przyczyni się do poprawy adekwatności płac minimalnych i zwiększenia dostępu pracowników do ochrony w postaci płacy minimalnej w UE.
Aby chronić pracowników przed nowymi wyzwaniami związanymi z cyfryzacją świata pracy, w grudniu 2021 r. Komisja przedstawiła wniosek dotyczący dyrektywy w sprawie poprawy warunków pracy za pośrednictwem platform cyfrowych.
Proponowana dyrektywa ma na celu zapewnienie osobom pracującym za pośrednictwem takich platform statusu legalnego zatrudnienia, który odpowiada ich faktycznej organizacji pracy, oraz umożliwienie im korzystania z praw pracowniczych i świadczeń socjalnych, które im przysługują.
