Pandemia koronawirusa dowiodła korzyści płynących z cyfryzacji w naszym codziennym życiu i pokazała, dlaczego transformacja cyfrowa Europy skupiona na człowieku jest działaniem we właściwym kierunku. Transformacja stanowi podstawę czterech filarów cyfrowej dekady Europy, którymi są:
- wzmocnienie pozycji obywateli dzięki opanowaniu przez nich umiejętności cyfrowych
- cyfryzacja przedsiębiorstw
- cyfryzacja usług publicznych
- wzmocnienie infrastruktury cyfrowej.
Możliwość kontaktowania się z rodziną i znajomymi za granicą musi być przecież prawem, a nie przywilejem! Dlatego w styczniu 2022 r. Komisja przedstawiła projekt Europejskiej deklaracji praw i zasad cyfrowych. Propozycja ta jest następstwem szeregu ważnych aktów prawnych UE, które budują bezpieczniejszą i bardziej wolną przestrzeń cyfrową w Europie i poza nią i które mają chronić nasze prawa podstawowe i dane.
W kwietniu 2021 r. Komisja opublikowała swój bardzo wyczekiwany projekt aktu w sprawie sztucznej inteligencji. Jest to najbardziej przyszłościowa na świecie próba uregulowania technologii sztucznej inteligencji (AI), określająca oparte na analizie ryzyka międzysektorowe podejście regulacyjne do stosowania systemów AI w UE i na jej jednolitym rynku.
Komisja pragnie zapewnić spójność przepisów w sprawie AI w całej UE, a tym samym zagwarantować pewność prawa, zachęcać do inwestycji i innowacji w tej dziedzinie oraz przekonać opinię publiczną, że systemy AI stosowane są w poszanowaniu europejskich wartości i praw podstawowych.
Jesienią 2021 r. Komisja uzgodniła z Parlamentem Europejskim i Radą rozporządzenie w sprawie europejskiego zarządzania danymi, które zwiększa zaufanie do udostępniania danych. W uzupełnieniu tego aktu w lutym 2022 r. przyjęto wniosek dotyczący aktu w sprawie danych. Zawarto w nim nowe przepisy stanowiące, kto może korzystać z danych generowanych w UE we wszystkich sektorach gospodarki i mieć do nich dostęp. Komisja ustanawia również wspólne europejskie przestrzenie danych w strategicznych dziedzinach, z udziałem podmiotów prywatnych i publicznych.
W marcu 2022 r. UE osiągnęła ważne porozumienie w sprawie aktu o rynkach cyfrowych. Reguluje on działalność dużych platform cyfrowych, zwanych strażnikami dostępu (ang. gatekeeper), aby zapewnić otwartość i uczciwość europejskiego jednolitego rynku cyfrowego.
Strażnicy dostępu podlegaliby wielu jasno określonym obowiązkom i zakazom, które mają zapobiegać nadużywaniu pozycji rynkowej przez duże przedsiębiorstwa cyfrowe, a nowym graczom mają umożliwić wejście na rynek. Za sprawą aktu o rynkach cyfrowych Komisja stanie się pierwszym na świecie podmiotem egzekwującym regulacje dotyczące rynku gigantów technologicznych, obejmujące liczne praktyki i usługi cyfrowe.
W kwietniu 2022 r. osiągnięto kolejne przełomowe porozumienie w sprawie aktu o usługach cyfrowych. Jest to pionierski w skali świata akt regulujący sektor cyfrowy. Prawodawcom przyświecała zasada, że to, co jest nielegalne poza internetem, musi być również nielegalne w internecie. Oznacza to, że bardzo duże platformy i wyszukiwarki internetowe będą musiały chronić użytkowników przed nielegalnymi treściami, towarami i usługami w sieci. Ponadto będą one musiały oceniać i ograniczać szerzej pojęte zagrożenia, jakie ich działania i algorytmy mogą stwarzać dla praw podstawowych, dobrostanu dzieci i dyskursu obywatelskiego.
Zarówno akt o rynkach cyfrowych, jak i akt o usługach cyfrowych wejdą w życie w tym roku i będą stosowane od 2023 r.
Projekteuropejskiego aktu w sprawie czipów, przyjęty przez Komisję w lutym 2022 r., jest jednym z projektów przewodnich transformacji cyfrowej w UE.
Nie ma cyfrowej przyszłości bez czipów. Znajdziemy je w naszych telefonach, komputerach, samochodach, urządzeniach medycznych i we wszystkich innych urządzeniach podłączonych do sieci.
Trwające zakłócenia w łańcuchach dostaw spowodowane przez pandemię zwiększyły potrzebę inwestowania. Musimy sprawić, aby Europa znów stała się liderem w projektowaniu i produkcji półprzewodników.
W styczniu 2021 r. Komisja i Europejski Bank Centralny zgodziły się wspólnie zbadać warianty projektowe i powiązane skutki regulacyjne cyfrowego euro. Cyfrowa forma pieniądza banku centralnego zapewniłaby konsumentom i przedsiębiorstwom większy wybór w sytuacjach, w których nie jest możliwe użycie fizycznej gotówki. Cyfrowe euro mogłoby być uzupełnieniem gotówki i odpowiadałoby na nowe potrzeby w zakresie płatności na całym świecie.
UE jako pierwsza na świecie wprowadziła regulacje chroniące jej obywateli przed niektórymi zagrożeniami związanymi z inwestycjami w kryptoaktywa – celem jest zachowanie stabilności finansowej, a równocześnie umożliwienie innowacji w sektorze. W czerwcu 2022 r. unijni współprawodawcy osiągnęli przełomowe porozumienie w sprawie proponowanego przez Komisję rozporządzenia w sprawie kryptoaktywów.
Równocześnie unijny program kosmiczny zapewnia już cenne dane i usługi na potrzeby szerokiego zakresu codziennych zastosowań w takich dziedzinach jak transport komercyjny, usługi nawigacji, rolnictwo precyzyjne czy też przeciwdziałanie zmiany klimatu. W lutym 2022 r. Komisja Europejska zaproponowała dwie nowe inicjatywy przewodnie mające zwiększyć bezpieczną łączność satelitarną i zarządzanie ruchem w przestrzeni kosmicznej.
Ustanowiona w czerwcu 2021 r. Rada UE-USA ds. Handlu i Technologii stanowi skuteczną platformę umożliwiającą koordynację podejść i pogłębienie współpracy w kluczowych kwestiach cyfrowych, technologicznych, gospodarczych i handlowych.
Zapowiedziano nowe inicjatywy w zakresie łańcuchów dostaw, bezpieczeństwa żywnościowego, powstających technologii, infrastruktury cyfrowej i handlu. Inicjatywy te:
- wzmocnią nasze wspólne wartości demokratyczne
- zwiększą globalną konkurencyjność transatlantycką
- przyniosą korzyści pracownikom i rodzinom po obu stronach Atlantyku
- ukształtują globalną transformację cyfrową i technologiczną.
Unia Europejska współpracuje również z innymi partnerami o podobnych poglądach na całym świecie, aby kształtować globalne zasady w środowisku cyfrowym. Doskonalimy relacje cyfrowe z kluczowymi partnerami, aby określić zasady handlu cyfrowego, a jednocześnie propagować dokonane już u nas wewnętrzne reformy. Na szczycie UE-Japonia w maju 2022 r. zawarto partnerstwo cyfrowe z Japonią. Negocjacje w tym kierunku prowadzone są z Singapurem i Koreą Południową.
Program „Horyzont Europa” to największy na świecie międzynarodowy program badań naukowych i innowacji, dysponujący budżetem 95,5 mld euro na okres do 2027 r.
W ramach tego sztandarowego programu Komisja powołała Europejską Radę ds. Innowacji, która ma wspierać przełomowe innowacje w całym ich cyklu życia.
W lipcu 2022 r. przyjęto nowy europejski plan na rzecz innowacji, który obejmuje pięć głównych sztandarowych programów mających uczynić z UE światowego lidera innowacji w dziedzinie zaawansowanych technologii.
Pozwoli on uzyskać około 45 mld euro od prywatnych inwestorów instytucjonalnych na wsparcie przedsiębiorstw scale-up. Ponadto plan zakłada opracowanie programu szkoleń dla miliona osób z umiejętności w zakresie zaawansowanych technologii.
Komisja zwiększa również wysiłki na rzecz zapoczątkowywania projektów w dziedzinie ekotechnologii. Uruchomiła nowe partnerstwo UE-Catalyst, którego celem jest pobudzanie i zwiększanie inwestycji w projekty realizowane w UE. Mowa o projektach mających dużą siłę oddziaływania, realizowanych w zakresie technologii klimatycznych o decydującym znaczeniu (zielony wodór, zrównoważone paliwa lotnicze, bezpośrednie wychwytywanie dwutlenku węgla z powietrza i długotrwałe magazynowanie energii.). Partnerstwo zostało zainaugurowane podczas konferencji COP26. Pozwoli ono uruchomić do 2026 r. inwestycje na kwotę 840 mln euro.
