Δέκα μόλις μέρες αφού ανέλαβε καθήκοντα, η Επιτροπή φον ντερ Λάιεν παρουσίασε την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, η οποία αποτελεί τον χάρτη πορείας βάσει του οποίου η Ευρώπη θα καταστεί η πρώτη κλιματικά ουδέτερη ήπειρος έως το 2050 και θα υλοποιήσει την Ατζέντα του 2030 για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη. Έκτοτε η ΕΕ επιτάχυνε τη δράση για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, την επένδυση σε πράσινες τεχνολογίες και την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος.
Αυτό συμβαίνει παρά την πανδημία και τον πόλεμο της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας. Πράγματι, αδράξαμε αυτή τη σπάνια ευκαιρία και εντείναμε τις ενέργειές μας για την πράσινη μετάβαση, κάτι που κάνουμε και πάλι με το REPowerEU. Εξάλλου, όχι μόνο η υγεία των κατοίκων της ΕΕ εξαρτάται από την υγεία του πλανήτη μας, αλλά και η ενεργειακή ασφάλεια της ΕΕ εξαρτάται από τη μαζική στροφή προς τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
Η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία
Η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία είναι το πιο ολοκληρωμένο σχέδιο μετασχηματισμού στον κόσμο και, χάρη στο νομοθέτημα για το κλίμα, η Ευρωπαϊκή Ένωση μετατρέπει τη φιλοδοξία της για το 2050 σε δεσμευτική ενωσιακή νομοθεσία. Με τη δέσμη μέτρων προσαρμογής στον στόχο του 55 % («Fit for 55»), που παρουσίασε η Επιτροπή το καλοκαίρι του 2021, περιγράψαμε τα συγκεκριμένα βήματα για την επίτευξη των φιλοδοξιών μας, και με το NextGenerationEU διαθέτουμε τις επενδύσεις. Είναι πλέον καιρός να επιταχυνθεί η υλοποίηση με τα ακόλουθα μέσα:
Δέσμη μέτρων προσαρμογής στον στόχο του 55 %, συμπεριλαμβανομένων της εμπορίας εκπομπών, των κανονισμών και των στόχων | Μηχανισμός συνοριακής προσαρμογής άνθρακα | Υιοθέτηση εναλλακτικών καυσίμων και υποδομών στις μεταφορές | Ταξινομία της ΕΕ για τις βιώσιμες δραστηριότητες | Κύμα ανακαινίσεων | Δασική στρατηγική | Στρατηγική «Από το αγρόκτημα στο πιάτο» | Μηδενική ρύπανση | Στρατηγική για βιώσιμη και έξυπνη κινητικότητα | Δέσμη μέτρων για την κυκλική οικονομία | Στρατηγική για τη βιοποικιλότητα
Τον Μάρτιο του 2022 η Επιτροπή παρουσίασε δέσμη προτάσεων που βασίζονται στις υφιστάμενες απαιτήσεις οικολογικού σχεδιασμού, για να καταστούν τα βιώσιμα προϊόντα κανόνας στην αγορά της ΕΕ. Οι νέοι κανόνες καθιστούν τα προϊόντα πιο ανθεκτικά, επαναχρησιμοποιήσιμα, αναβαθμίσιμα, επισκευάσιμα, ανακυκλώσιμα και αποδοτικά ως προς την ενέργεια και τους πόρους. Η Επιτροπή παρουσίασε επίσης σχέδια για να καταστούν τα κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα πιο βιώσιμα, καθώς και νέους κανόνες ώστε να διασφαλίζεται ότι οι καταναλωτές είναι καλύτερα ενημερωμένοι σχετικά με την περιβαλλοντική βιωσιμότητα των προϊόντων και ότι προστατεύονται καλύτερα από την προβολή ψευδοοικολογικής ταυτότητας.
Τον Μάρτιο του 2021 η Επιτροπή ανακοίνωσε σχέδιο δράσης για την ανάπτυξη του τομέα της βιολογικής παραγωγής. Με τον τρόπο αυτόν θα στηρίξει τους γεωργούς της ΕΕ στην επίτευξη του στόχου για βιολογική καλλιέργεια του 25 % της γεωργικής γης, καθώς και για σημαντική αύξηση της βιολογικής υδατοκαλλιέργειας έως το 2030. Το σχέδιο δράσης προτείνει συγκεκριμένες δράσεις για την τόνωση τόσο της κατανάλωσης όσο και της παραγωγής βιολογικών προϊόντων, σε συνδυασμό με την περαιτέρω αύξηση της βιωσιμότητας του τομέα.
Τον Ιούνιο του 2022 η Επιτροπή παρουσίασε δύο νέες πράξεις για την επαναφορά της φύσης σε ολόκληρη την ΕΕ. Η προτεινόμενη πράξη για την αποκατάσταση της φύσης αποτελεί βασικό βήμα για την πρόληψη των χειρότερων επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής και της απώλειας βιοποικιλότητας, εστιάζοντας στην αποκατάσταση των υγροτόπων, των ποταμών, των δασών, των λειμώνων, των θαλάσσιων οικοσυστημάτων και του αστικού περιβάλλοντος της ΕΕ, καθώς και των ειδών που φιλοξενούν.
Ο Mykola Kharytonov, επικεφαλής του κέντρου Dnipro για τη βιολογική γεωργία και την προστασία του περιβάλλοντος, συνεχίζει την έρευνά του σχετικά με τα λιπάσματα από την Καταλονία της Ισπανίας, επειδή επιθυμεί να συμβάλει στην ανοικοδόμηση της Ουκρανίας.
Παράλληλα, οι νέοι προτεινόμενοι κανόνες για τα χημικά φυτοφάρμακα θα μειώσουν τη χρήση φυτοφαρμάκων, θα μειώσουν το περιβαλλοντικό αποτύπωμα του συστήματος τροφίμων της ΕΕ, θα προστατεύσουν την υγεία και την ευεξία των πολιτών και των εργαζομένων στον γεωργικό τομέα και θα συμβάλουν στον μετριασμό των οικονομικών απωλειών που προκαλούνται από την υποβάθμιση της υγείας του εδάφους και την απώλεια επικονιαστών λόγω φυτοφαρμάκων.
Νέο Ευρωπαϊκό Μπάουχαους
Η ανάγκη για συνδημιουργικές λύσεις από τη βάση προς την κορυφή για την κλιματική αλλαγή είναι ο λόγος για τον οποίο η πρόεδρος φον ντερ Λάιεν εγκαινίασε το Νέο Ευρωπαϊκό Μπάουχαους το 2020. Πρόκειται ένα κίνημα που στόχο έχει να καταστεί η πράσινη μετάβαση μια βιώσιμη και συμπεριληπτική εμπειρία για τους πολίτες στην καθημερινή τους ζωή. Αυτό δείχνει ότι η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία δεν περιορίζεται στην εξεύρεση εμπνευσμένων αποτελεσματικών λύσεων για την κλιματική αλλαγή· αφορά τη βελτίωση της ζωής των ανθρώπων ως προς τον τρόπο που σχεδιάζουμε και χτίζουμε τα σπίτια, τις κωμοπόλεις και τις πόλεις μας.
Για να παράσχει δημόσιο χώρο στην αναπτυσσόμενη κοινότητα, η Επιτροπή εγκαινίασε το εργαστήριο του Νέου Ευρωπαϊκού Μπάουχαους την άνοιξη του 2022 και το φεστιβάλ του Νέου Ευρωπαϊκού Μπάουχαους το καλοκαίρι. Το εργαστήριο στηρίζει την κοινότητα στη δοκιμή των εργαλείων, των λύσεων και των μέτρων πολιτικής που θα διευκολύνουν τον μετασχηματισμό στην πράξη.
*Επανασύνδεση με τη φύση | Ανάκτηση του αισθήματος του ανήκειν | Προτεραιότητα σε τόπους και ανθρώπους που έχουν τη μεγαλύτερη ανάγκη | Διαμόρφωση κυκλικού βιομηχανικού οικοσυστήματος και ενίσχυση της συνεκτίμησης του κύκλου ζωής
Ηγετικός ρόλος στην παγκόσμια σκηνή
Κατά τη διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για την κλιματική αλλαγή (COP26) τον Νοέμβριο του 2021, η Ευρωπαϊκή Ένωση άσκησε πιέσεις για σημαντική πρόοδο όσον αφορά την εφαρμογή της συμφωνίας του Παρισιού, διασφαλίζοντας ότι η παγκόσμια φιλοδοξία για περιορισμό της υπερθέρμανσης του πλανήτη στον 1,5 °C παραμένει εφικτή. Ως μια ιδιαίτερα καινοτόμος και βιομηχανοποιημένη περιοχή, η ΕΕ αναλαμβάνει ηγετικό ρόλο στα κλιματικά ζητήματα και εμπνέει και άλλους γύρω της να την ακολουθήσουν.
Τον Ιούνιο του 2022 η Επιτροπή ενσωμάτωσε σταθερά τα κριτήρια βιωσιμότητας στις διμερείς εμπορικές συμφωνίες της. Μετά την επανεξέταση των πτυχών των εμπορικών συμφωνιών μας που αφορούν τη βιώσιμη ανάπτυξη, η ΕΕ θα συνεργαστεί στενότερα με τους εμπορικούς εταίρους της για την επιβολή και την εφαρμογή βασικών κριτηρίων βιωσιμότητας, ιδίως της συμφωνίας του Παρισιού και των συμβάσεων εργασίας της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας. Η εμπορική συμφωνία ΕΕ-Νέας Ζηλανδίας, η οποία συνήφθη την 1η Ιουλίου 2022, αποτελεί την πρώτη απόδειξη της νέας αυτής φιλοδοξίας. Η συμφωνία περιλαμβάνει πλέον σύγχρονες διατάξεις για το εμπόριο και τη βιωσιμότητα, συμπεριλαμβανομένων των κυρώσεων που συνδέονται με την τήρηση της συμφωνίας του Παρισιού.
Επίσης, τον Ιούνιο, κατά τη 12η Υπουργική Συνδιάσκεψη του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου, η ΕΕ συνέβαλε στην επίτευξη συμφωνίας-ορόσημου για την αντιμετώπιση των επιζήμιων αλιευτικών επιδοτήσεων παγκοσμίως. Η συμφωνία θα απαγορεύσει τις επιδοτήσεις για την παράνομη, αδήλωτη και ανεξέλεγκτη αλιεία και τα υπεραλιευόμενα αποθέματα. Για την επιβολή αυτού του στόχου, παρουσιάσαμε το νέο θεματολόγιο για τη διεθνή διακυβέρνηση των ωκεανών.
